خويش شدند و دعا كردند و استغفار كردند و آمرزش ايشان از خداى خواستند .
پيغمبر عليه السلام چون بشنيد ، ايشان را بخواند و گفت : استغفار مكنيد آن كافران را كه بر كافرى بمردند كه خداى عز و جل ايشان را نيامرزد . عمر بن الخطاب رضى الله عنه گفت : يا رسول الله ! خداى عز و جل به قرآن اندر ياد كرده است كه ابراهيم مر پدر خويش را دعا كرده است و آمرزش خواسته ، و او كافر بود ، خداى عز و جل هم اندران ساعت اين بفرستاد :
* ( ما كانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهِيمَ لأَبِيه إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَها إِيَّاه 9 : 114 ) * . گفت : استغفار ابراهيم مر پدر را همى بود تا پدرش زنده بود ، از بهر آن وعده كه بگرود . * ( فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَه أَنَّه عَدُوٌّ لِلَّه تَبَرَّأَ مِنْه 9 : 114 ) * . يعنى : فلما مات على الكفر . چون بر كافرى بمرد ، ابراهيم را پيدا شد كه خداى عز و جل او را نيامرزد ، از او بيزار شد .
پس چون پدر ابراهيم عليه السلام بمرد ، تدبير عقوبت ابراهيم كردند . نمرود گفت : * ( قالُوا حَرِّقُوه وَانْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ 21 : 68 ) * . گفت : او را بسوزيد به آتش و خدايان خويش را نصرت كنيد به هلاك او . پس بفرمود تا سرايى بنا كردند و چهار ديوارى گرداگرد او بر كردند و بلند بر آوردند و ده جفت زمين و هيزم بدان ديوار بست اندر گرد كردند چنان كه خداى عز و جل گفت : * ( قالُوا ابْنُوا لَه بُنْياناً فَأَلْقُوه في الْجَحِيمِ . فَأَرادُوا به كَيْداً فَجَعَلْناهُمُ الأَسْفَلِينَ 37 : 97 - 98 ) * . و هيزم گرد كردن گرفتند . و نمرود همه كسهاى خويش را به هيزم گرد كردن مشغول كرد ، گفت تا ابراهيم را بسوزيم . و ايشان را گفت : از شما خدمت نخواهم جز آنكه هيزم گرد كنيد . و همه رعيت را دستورى داد و گفت : شغلها و مؤنتها از شما برداشتم و خدمت بتان نيز از شما برداشتم تا اين هيزم گرد كنيد . پس دو سال هيزم گرد كردند تا چنان شد كه به پادشاهى او اندر هيزم نماند ، و از بيرون آن ويرانه را نيز هيزم بنهادند ، و چنان شد كه اگر كسى را حاجتى بودى نذر كردى كه اگر حاجت من [ a 26 ] روا شود ، من چندين خروار هيزم اين كار را گرد آرم .
پس چون دو سال سپرى شد ، آتش به هيزم اندر زد و ده روز همى بسوخت تا آتش اندرون بالا گرفت چنان كه به هوا اندر مرغ نتوانستى پريدن . و ابراهيم را بدين

137