مىگويد : شك سفيان اگر بخاط آن است كه نمىداند استادش برايش نگفته كه جمعه بوده يا نه ، اين شك او احتياط در روايت است . اما اگر شك او بخاطر آن است كه واقعا شك دارد روز وقوف عرفه جمعه بوده يا نه ، گمان نمىكنم سفيان واقعا چنين شكى داشته باشد ، زيرا اين امر كاملا معلوم و قطعى است و هيچيك از تاريخ نويسان و سيره‌نويسان و فقهاء در آن اختلاف ندارند و روايات متواتره‌اى بر آن دلالت دارد كه هيچ شكى در صحت آنها نيست . خدا بهتر مىداند و اين روايت از طرق مختلف از عمر نقل شده است . ابن جرير . . . . . از ابن ابى ذئب روايت مىكند : كعب گفت : اگر اين آيه بر غير مسلمين نازل شده بود ، آنروز را عيد قرار مىدادند . عمر پرسيد : كدام آيه ؟ گفت : ( اليوم اكملت لكم دينكم ) عمر جواب داد : مىدانم كى و كجا نازل شد ، روز جمعه و روز عرفه و اين هر دو روز هم بحمد الله براى ما عيد است . ابن جرير . . . . . از عمار غلام بنى هاشم روايت مىكند : ابن عباس آيه ( اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا ) خواند ، شخصى يهودى گفت : اگر اين آيه بر ما نازل شده بود ، آنروز را عيد مىگرفتيم . ابن عباس جواب داد : اتفاقا اين آيه در دو عيد نازل شد ، يعنى روز جمعه و روز عرفه . ابن مردويه . . . . . از ابو حنيفه از على روايت مىكند : ايه آيه در شب عرفه هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه ( وآله ) ايستاده بود ، نازل شد . ابن جرير . . . . از عمرو بن قيس سكونى روايت مىكند : شنيدم معاوية بن ابى سفيان آيه ( اليوم اكملت لكم دينكم ) را تا آخر خواند و گفت : روز عرفه و روز جمعه نازل شد . ابن مردويه . . . . . از سمره روايت مىكند : آيه ( اكملت لكم دينكم . . . . ) روز عرفه هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه ( وآله ) وسلم ايستاده بود ، نازل شد . اما روايت ابن جرير . . . . . از ابن عباس كه پيامبر صلى الله عليه ( وآله ) وسلم روز دوشنبه به دنيا آمد و مهاجرت آن حضرت از مكه و ورودش به مدينه و فتح جنگ بدر و نزول سوره مائده آيه ( اليوم اكملت لكم دينكم ) و بالا رفتن ذكر ( بلند شدن نام رسول خدا صلى الله عليه وآله طبق آيه شريفه ( و رفعنا لك ذكرك ) همه در روز دوشنبه اتفاق افتاده است ، حديث ناشناخته و ضعيف مىباشد . احمد بن حنبل . . . . . از ابن عباس روايت مىكند : تولد پيامبر صلى الله عليه ( وآله ) و سلم و بعثت آن حضرت و مهاجرتش از مكه و ورودش به مدينه و وفاتش و نصب حجر الاسود همه در روز دوشنبه بوده است . اما چيزى درباره نزول سوره مائده در روز دوشنبه نمىگويد : شايد مراد ابن عباس از دوشنبه ، دو عيد بوده ، يعنى سوره مائده در روزى كه دو عيد بوده نازل شده است و راوى تصور كرده كه مراد از اثنين ، دوشنبه بوده ، در

617