نيست ، فقط « مادهء خام انسان » است و نيمى از جهان از پنجره هاى كدر و تيرهء ذهن او پنهان است .
انسان ابزارساز :
تربيتى كه فقط علمى باشد محصولش جز ابزار چيزى نيست و شخص را از « زيبايى » بيگانه مىسازد و او را از حكمت جدا مىكند . براى دنيا بهتر آن بود كه سپنسر كتابى دربارهء تربيت نمىنوشت . » [1] امثال ويل دورانت به نقص تربيت علمى خالص پى برده‌اند ولى مىخواستند اين نقص را با هنر و زيبايى و ادبيات و به عبارت ديگر با علوم انسانى جبران كنند اقرار دارند كه انسانِ پروردهء علوم طبيعى و رياضى نيمه انسان است ، صرفاً ابزارساز است ، مادهء خام انسان است قدرتمند است ، بر طبيعت مسلط است ، اما در عين حال انسان تمام و انسان كامل نيست مىپندارند با ادبيات و هنر مىتوان اين نقص را تكميل كرد ، در صورتى كه نقص عمده در ناحيهء خير و فضيلت و مقاصد است . در اين ناحيه است كه ضرورت ايمان احساس مىشود .
ايضاً صفحهء 207 :
تربيت صحيح :
« معنى تربيت اين نيست كه در اقتصاد و معدن شناسى و نبات شناسى و روزنامه نگارى و شناخت شناسى متخصص مجاز بيرون دهيم بلكه آن است كه با فرورفتن در ميراث اخلاقى و عقلانى و هنرى انسانى بتوانيم بر خود همان گونه مسلط باشيم كه بر دنياى خارج هستيم و براى پيوند عقلى و جسمى خود بهترين راه را برگزينيم و بدانيم كه چگونه بايد ادب را با فرهنگ و حكمت را با علم و اغماض را با فهم بياميزيم . كى خواهد شد كه دانشگاههاى ما چنين مردانى بپرورانند ؟ » .
در صفحهء 292 :

[1] . اين نقص نيز همانطور كه در سخنرانى انسان كامل گفتيم به فرنسيس بيكن برمىگردد كه علم را به قدرت و درحقيقت به ابزار تعبير كرد و همه چيز را حتى علم را صرفاً وسيلهء زندگى بهتر دانست .

510