حرارت عشق و نور سرد ضعيف عقل :
« ثروت خستگىآور است ، عقل و حكمت نور ضعيف سردى است اما عشق است كه با دلدارى خارج از حد و بيان ، دلها را گرم مىكند . اين گرمى در عاشقى بيشتر از معشوقى است . » .
[ اين مطلب ] مؤيد نظر ماست در گذشته ، با اين تفاوت كه بايد [ ميان ] عشقهايى كه به قول مولوى پى رنگى است با عشقهاى جاويد فرق گذاشت .
ويل دورانت ، ( لذات فلسفه ) ، صفحهء 206 :
نقص نظريهء تربيتى سپنسر :
« آيا افزايش آموزشگاهها و ليسانسيه ها مىتواند ما را ملتى باهوش و آگاه سازد ؟ ضرر و خسرانى كه متوجه مدارس و دانشگاههاى ماست بيشتر از نظر تربيتى سپنسر است كه تربيت را سازگار كردن انسان با محيط خود تعريف كرده است . اين تعريف ، مرده و مكانيكى است و از فلسفه « برترى مكانيك » برخاسته است و هر ذهن و روح خلَّاق از آن متنفر است .
ارزش علوم انسانى :
نتيجه اين شده كه مدارس ما از علوم نظرى و مكانيكى پر شده است و از موضوعات ادبيات و تاريخ و فلسفه و هنر كه به قول خودشان بىفايده است خالى مانده است .
محصول تربيت سرد مكانيكى و علمى و صنعتى ، نيمه انسان است نه انسان كامل :
بدين ترتيب ما جوانانى بار مىآوريم كه اهل اداره و دفتر و تكنيك هستند و پس از پايان كار روزانه به سراغ هفته نامه هاى مصور رنگى مىروند و يا به سينماها هجوم مىآورند كه همه صحنه هاى عشقى يكنواخت با بدنهاى عريان يكنواخت نشان مىدهد . تربيت مكانيكى و « عملى » انسان كامل به بار نمىآورد ، بلكه آنچه مىپرورد نيمه انسان است . اين تربيت تمدن را تابع صنعت و حيات را پيرو فيزيك ، و ذوق و آداب را مطيع ثروت مىسازد . تربيت بايد « انسان كامل » بيافريند ، بايد همهء قواى خلَّاق انسان را بپروراند و دريچهء ذهن او را بر روى مناظر خوشايند و آموزندهء جهان باز كند .
انسان فاقد هنر و درك زيبايى و فاقد حكمت :
مردى كه كيسه اش از ميليونها ثروت پر است اما موسيقى بتهون و شعر هاردى در گوشش صدايى بيش نيست و نقاشيهاى كورو و مناظر جنگل در غروب پاييز جز رنگ چيز ديگرى

509