علمى ، شعاع اطلاع و آگاهىاش وسيع مىشود ، حقايق و قوانين جهان را كشف مىكند و به موجب شناخت قوانين بر اشياء مسلط مىگردد و طبيعت را در خدمت خود قرار مىدهد .
از طرف ديگر به موجب نيروى ايمان سطح خواستهء خود را بالا مىبرد ، ايده ها و آرمانهايى پيدا مىكند كه شعاع بسيار وسيعترى از خواسته هاى حيوانى كه فردى و مادى و محدود به زمان حال و مكان خاص است پيدا مىكند ( رجوع شود به ورقهء « علم و ايمان » ، سخن دوركهايم ) .
عليهذا حيوان ، هم مىداند و هم مىخواهد و تلاش مىكند ، اما چه مىداند ؟ ظواهرى حسى و محدود به زمان و مكان خودش . چه مىخواهد ؟ خواسته هايى مادى ، فردى ، زمان حالى ، زودگذر ، در شعاع كوتاه . انسان تربيت شده و مجهز به علم و ايمان نيز ، هم مىداند و هم مىخواهد و درنتيجه تلاش مىكند . اما آنچه مىداند قوانين حاكم بر جهان و حقايق پنهان از حس و تاريخ گذشته و پيش بينى آينده و سرنوشت جهان و انسان و راه تسخير و تسلط بر طبيعت و شكستن جبر طبيعت . و چه مىخواهد و آرزو مىكند ؟ جهانى بهتر ، زندگى كاملتر ، رفاه عموم ، صلح عام ، عدل و برابرى ، آزادى ، برادرى ، راستى ، امانت ، عزت ، استقلال ، محبت ، احترام و گرامى بودن شخصيت انسانى خود و ديگران . در چه شعاعى ؟ در شعاع زمانى لايتناهى و در شعاع مكانى فوق العاده وسيع .
همان طورى كه در ورقه هاى « نظر دانشمندان دربارهء دين » از اريك فروم نقل كرديم ، سخن در اين نيست كه انسان دين داشته باشد يا نداشته باشد ، انسان نمىتواند بدون ايمان زيست كند . سخن در اين است كه چه نوع ايمانى داشته باشد و به چه چيز ايمان داشته باشد ، و اينكه انسان از ايمان خويش نتيجه خوب يا بد بگيرد بستگى دارد به نوع ايمان انسان .
ويل دورانت ، ( لذات فلسفه ) ، صفحهء 135 :

508