اين است كه اولًا قانون عادلانه را بيان كرده‌اند ، ثانياً ايمان به عدالت را در مردم ايجاد مىكنند و عدالت را به صورت يك امر مقدس و مورد اعتراف ضمير و وجدان قرار مىدهند و ثالثاً خود در عمل مقتدا و پيشوا و محرك ديگران به سوى عدالت واقع مىگردند ( تا اينجا همه اديان شريكند ) و رابعاً حكومت عادلانه برقرار مىكنند و ضمانت اجرايى عدالت را نه تنها در ناحيه دلها بلكه در ناحيه اجتماع و رهبرى نيز به عهده مىگيرند .
2 . مسأله موعود اديان و مهدى در اسلام بر اين اساس است كه آن حضرت مظهر عدل است ، مصداق « يملأ الله به الارض قسطاً و عدلًا » است . در حديث نبوى است : * ( لولم يبق من الدنيا الَّايوم واحد لطوّل الله ذلك اليوم حتى يظهر ) * . . .
اين حديث آرمان پيامبران را به صورت يك امر قطعى و واجب التحقق در آينده جهان نشان مىدهد .
3 . مشخصات مهدويت در چند جمله خلاصه مىشود : .
الف . او مظهر تام عدل است و براى اجراى اين آرمان ظهور مىكند . پس از آنكه بر بشر ظاهر شد كه خود قادر نيست مجرى عدالت باشد ، يك انسان فوق بشر معمولى آن را اجرا مىكند .
ب . اجراى او به صورت تنها ايجاد عقيده در مردم نيست بلكه به صورت به دست گرفتن زمام امور است .
ج [1] 4 . همان طورى كه معرفى حق ، ايجاد ايمان محكم به حق و معاد از حدود غيرپيامبران بيرون است ، برقرارى عدالت نيز چنين است .
اساساً خود اين عنوان « لِيَقومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ » اشعار دارد به اينكه اين هدف را غير اين طبقه قادر به تأمين نيست ، زيرا اگر خود بشر قادر بود ، لزومى به رسالتهاى الهى نبود . اين مطلب بايد در ابتدا بحث شود .

[1] . [ در نسخه اصلى به همين صورت است . ]

48