و لهذا در اسلام نوع پرستى وجود ندارد ، فضيلت پرستى وجود دارد .
نوع پرستى انسان پرستى است ، و فضيلت و كمال پرستى انسانيت پرستى است .
اصل در انسانها انسانيت است :
البته يك نكته هست در مكتب اسلام كه از نظر اسلام هر انسانى بالفطره داراى انسانيت و فضيلت است و انحراف از انسانيت و فضيلت تحت تأثير عوامل خارجى [ پديد مىآيد . ] « كل مولود يولد على الفطرة . . . » . به عبارت ديگر اصل در انسانها انسانيت است .
راز تفاوت انسان دوستى و انسانيت - دوستى در فرض لطيفهء قدسى و عدم آن است :
راز تفاوت ميان انسان دوستى و انسانيت دوستى در مسأله سرشت انسانى نهفته است كه آيا انسان همين پيكر است و تنها يك ماشين است و آثار و اعمالش نتيجهء يك جبر ماشينى است و يا آنكه حقيقتى مقدس در او نهفته است كه نور الهى و روح الهى است ؟ بنا بر فرض اول ، انسان دوستى صحيح است نه انسانيت دوستى ، زيرا انسانيت از خصايص اين ماشين است و خصيصهء جبرى ماشينى است و علت ندارد كه كار ماشينها به آنها قداست بدهد . ولى بنا بر نظر دوم ، انسانيت عبارت است از بروز و ظهور و تجلى همان حقيقت قدسى .
دين انسانيت نمىتواند صلح كل باشد ، به خلاف دين انسان :
از اينجا معلوم مىشود اينكه برخى دنبال دين انسانيت مىروند و با بيرنگ كردن همه چيز حتى توحيد و تثليث ، بت پرستى و آتش پرستى ، [ مىخواهند ] همه را متحد كنند اشتباه مىكنند دين انسانيت نمىتواند با همه اديان سازگار شود ، دين انسان مىتواند صلح كل باشد و با همه سازگار درآيد . اينها به دنبال دين انسان مىروند و نام آن را دين انسانيت مىگذارند .
اين تفاوت ميان انسان و انسانيت از مختصات انسان است . در حيوان فرقى ميان فرس و فرسيّت نيست ، ميان غنم و غنميّت ، سگ و سگى ، الاغ و الاغى ، گربه و گربه اى نيست ، زيرا آنها بالفعل به دنيا مىآيند و قضا و قدر آنها به دست خودشان نيست . ولى انسان موجودى است كه بالقوة والفطرة انسان است و خود بايد خود را انسان بالفعل

404