طبيعت اصلى مىداند و اصلاح انسان را در بازگشت به طبيعت مىشناسد - و يا اينكه بقاى بر فطرت اصلى لازم است ولى كافى نيست ، انسان فطرى حداكثر اين است كه انسان بالقوه است ، انسان فطرى محض انسان منحرف نيست ولى انسان كامل و نمونه و ايده آل هم نيست . عليهذا بايد ديد درخت انسان استعداد چه ميوه ها و چه شكوفه هايى دارد ، هرگاه آن استعدادها به ظهور رسيد انسان كامل است نه قبل از بروز و ظهور استعدادها .
از نظر روسو و همچنين از نظر ماركسيستها انسان تمام و كامل انسانى است كه جامعه ( به عقيده روسو ) و يا مالكيت و نظام طبقاتى ( به عقيده ماركس ) و محدوديت جنسى ( به عقيده فرويد ) او را مسخ و منحرف و فلج نكرده باشد ولى از نظر مكتب عرفان و بلكه مكتب اديان ، رسالت انسان تنها اين نيست كه در اين جهان منحرف نشود ، بلكه جهان مدرسه و دارالتكميلى است كه انسان بايد در اين جهان خود را از نقص به كمال ارتقاء دهد . بعثت لاتمم مكارم الاخلاق .
عوامل انحرافى از نظر قرآن :
5 . بحث ديگر اين است كه عوامل انحرافى انسان و لااقل ريشه خروج انسان از فطرت چيست ؟ .
پرستشهاى طبيعت ، عامل مسخ و انحراف :
در آيه قرآن كه مىفرمايد : « زُيِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ من النِّساءِ وَالْبَنينَ وَالْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ من الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالاْءنْعامِ وَالْحَرْثِ . . . » عوامل انحرافى انسان را بيان مىكند . زن پرستى ، بچه پرستى ( مخصوصاً پسرپرستى ) ، پول پرستى ، تجمل پرستى ، زراعت پرستى و امثال اينها عوامل منحرف كردن انسانند .
رفلكس ، عامل انحراف و مسخ :
از نظر فرويد قيود اجتماعى كه سبب پس رانده شدن تمايلات طبيعى مىشود عامل مسخ شدن انسان است .
خرافه و جهل مركَّب ، عامل انحراف و مسخ :
جهالت و خرافه و جهان را به غير آنچه هست ديدن ، عامل ديگرى است براى مسخ شدن انسان .
در اديان كه سخن از مسخ انسانها به صورت ميمون و غيره آمده است تلويحاً به مسخ شدن واقعيت انسان اشاره كرده‌اند .

313