براى ايمان اصالت قائلند صحيح است . اين نظر دوم بر ضد نظر اصالت العملىها و پراگماتيستها است كه اساساً براى علم و معرفت اصالتى قائل نيستند و توجه شان فقط به اثر و نتيجه است . حتى امروز عده اى مىگويند ايمان قطع نظر از عمل ذهنيت است ، امر عينى نيست . اين نظريه غلط است و مبتنى بر عدم اصالت روح است . ايمان ، كمال واقعى روح است .
13 . خلاصه : .
خلاصه نظريه مكتب عقل كه مىتوان آن را « مكتب ارسطويى » نيز ناميد اين است كه : .
الف . جوهر و ذات انسان عقل است و همه چيز ديگر اعم از بدن و يا قواى روحى ، حسى ، خيالى ، وهمى ، شوقى ، تحريكى همه توابع و وسايل و ابزارها هستند . انسان يك عقل بالقوه است كه بايد مراحل عقل بالملكه و بالفعل و بالمستفاد را طى كند . آخرين مرحله تكامل اين موجود عقل بالمستفاد و اتصال به عقل فعال است . كمال انسان فيلسوف بودن است . انسان كامل مساوى است با انسان حكيم و فيلسوف كه هستى را در خود نظام عقلى داده است و جهانى شده عقلى بر وفق جهان عينى . پس انسان كامل در اين مكتب ، جهان شدن است اما جهان شدن به وجود عقلانى و فكرى نه به وجود عينى .
البته مقصود اين است كه درك نظامات كلى هستى را بكند . عليهذا غايت كمال انسان فيلسوف شدن است نه عالم شدن . ما در جزوه هاى « كليات فلسفه » فرق فيلسوف و عالم را با يك تمثيل به دو نفر كه يكى اصول نقشه شهر را مىداند بدون اطلاع از جزئيات يك محل و يك كوچه و يك خانه و ديگرى دقايق يك كوچه را مىداند بدون اطلاع از نقشه و اندام كلى شهر [ بيان كرديم ] .
ب . معرفت عقلى يك معرفت راستين است . عقل قادر است به

303