تنازع ، يعنى همين چيزى كه امروز اثرش را كاملًا مىبينيم كه انسان با قدرتى كه علم بخشيده به آسمانها سفر مىكند و درنتيجهء دورىاى كه از حقيقت و محبت و عدالت پيدا كرده ميليونها انسانهاى ديگر را فداى يك آز و يك جاه طلبى كوچك خود مىكند . امريكا مظهر كامل علمِ دور از حقيقت و محبت و در خدمت قدرت است .
اراده هم در اين مكتب كمال است از [ اين ] نظر كه فقط قوّت و قدرت است و وسيله كسب قدرت است . در اين مكتب يا علناً و يا باطناً حقيقت ، عدالت ، محبت نوعى ضعف تلقى مىشود . اينكه ما امروز مىگوييم كشورهاى پيشرفته ، اگر خوب دقت كنيم مقصود انسانهاى قدرتمند و كشورهاى زوردار [ است ] كه مىتوانند اراده خود را تحميل كنند .
فلسفه نيچه نتيجه طبيعى علم در خدمت قدرت است . نيچه مىگويد . . . ( رجوع شود به ورقه هاى « انسان ايده آل » ، صفحهء 7 - 13 ) .
در اسلام به همه اين ملاكها توجه شده است . بايد ببينيم اولًا [ دربارهء ] حقيقت به مفهوم عرفانى ، اسلام چه مىگويد . اين را بدانيم كه مسأله ايمان در اسلام بالاتر از يك تصديق ساده به وجود صانعى براى عالم است . خداى ارسطو اگر چنين باشد ، خداى اسلام برتر از اين است . خداى قرآن حق مطلق است و با همه چيز است و اراده اش همه جا را گرفته است . مسأله تزكيه نفس به عنوان راهى براى اين حقيقت ، باز در اسلام مطرح است .
البته در همين حد كافى است كه بگوييم ايمان اسلام ارزشى بالاتر از يك تصديق ساده به وجود حقيقتى از حقايق دارد ، بلكه تصديق توأم با ايمان و عشق به حقيقة الحقايق است . اول دعاى كميل توحيد اسلام را نيكو شرح مىدهد ، براى نمونه كافى است .
درحقيقت مكاتبى كه در اينجا وجود دارد عبارت است از :

294