پس حق يعنى قدرت . ( اينجا قسمتى از سخنان نيچه كه در ورقه هاى « انسان ايده آل » آمده نقل شود . ) .
در فرهنگ امروز عملًا مىبينيم ترقى و كمال مساوى با قدرت شناخته مىشود . امريكا فقط به دليل اينكه قدرتمندترين كشور جهان است خود را پيشرفته تر و تكامل يافته تر مىداند ، خود را در جناياتى كه در جهان مرتكب مىشود به اين قانع مىكنند كه اينها شرط پيشرفت بشريت است يا بايد تكامل يافت و پيش رفت و طبعاً مرتكب فجايعى شد و يا بايد تن به نقص و تأخر و عقب ماندگى بشريت داد .
حقيقت اين است كه اين نوع تعبير در مورد تكامل ، از تعريفى ناشى مىشود كه از لحاظ بيولوژى براى تكامل مىشود ، يعنى تكامل داروينى ، و از اين ناشى مىشود كه معمولًا مىگوييم زندگى تنازع بقا است و جز اين چيزى نيست .
6 . در تعريف كمال انسان و تكامل انسانى بايد اين نكته گفته شود كه كمال مساوى است با مطلوبيت ، و كمال مطلوب از قبيل اضافهء بيانيه است نه اضافهء تبعيضى در مقابل كمال غيرمطلوب .
بحث ما در سه قسمت است : .
الف . ملاك و معيار انسان كامل ، و مجموعهء نظريه ها در اين باب .
ب . قرآن و صفات انسان كامل و انسان نمونه و امام و سرمشق و الگو .
ج . رسول اكرم به عنوان نمونه انسان كامل قرآن .
7 . در مورد كمال مطلوب مجموعاً چند نظريه است : .
الف . كمال مساوى است با برخوردارى از مواهب طبيعت ، انسان كاملتر يعنى انسان برخوردارتر .
اين تعريف درواقع نفى كمال انسانى است ، زيرا به طوركلى كمال در هيچ چيزى مساوى با برخوردارى نيست ، نه كمال اسب ، نه خربزه ، نه اتومبيل ، نه قاضى ، نه سياستمدار ، نه فيلسوف ، نه فقيه ، نه درخت ، نه

289