< فهرس الموضوعات > تعريف آزادى - سخن هرلدلسكى < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > آزادى طبيعت يا آزادى اراده و خواست < / فهرس الموضوعات > يعنى انسان صاحب نيروى اختيار و انتخاب و ترجيح است . رابطهء اين آزادى با قضا و قدر ، ايضاً با عدل الهى و نظريهء معتزله و اشاعره .
6 . اما اراده كه غير از ميل است .
7 . اما رابطهء آزادى و اراده يا اختيار در مقابل جبر .
8 . اما ميدان كه آن سه [ حوزه ] است : جهان ، نفس ، اجتماع تعريف آزادى - سخن هرلدلسكى در كتاب ( تعليمات اجتماعى ) دوم دبيرستان ( در سال 48 - 49 ) صفحهء 18 مىنويسد :
« هرلدلسكى دانشمند بزرگ زمان در كتاب ( آزادى در دولت امروز ) مىنويسد : منظور من از آزادى ، نبودن مانع براى آن اوضاع و شرايط اجتماعى است كه وجود آنها در تمدن امروز لازمهء خوشبختى فرد است . » آزادى طبيعت يا آزادى اراده و خواست در حقوق امروز دو اشتباه و يا دو نقص از نظر آزادى هست . يكى اينكه علت و مبناى ضرورت آزادى و احترام آن را و اينكه انسانيت اقتضا مىكند احترام آزادى را ، حيثيت ذاتى بشر مىدانند بدون اينكه بتوانند توضيح دهند كه اين حيثيت چيست و چه امتيازى است در انسان و چرا بايد رعايت شود آيا صرفاً مصلحت عموم چنين اقتضا مىكند يا امرى ما فوق مصلحت افراد است ؟ .
دوم آنكه آن چيزى كه [ به موجب آن ] آزادى و مطلق بودن را ضرورى و لازم مىدانند همان خواست و اراده است ، آن هم به خاطر اينكه ارادهء انسان است . مىگويند چون انسان محترم است ( اومانيسم ) ارادهء انسان و عقيدهء انسان هم محترم است ، پس هرچه هم مورد تعلق اراده و عقيده واقع شود محترم است .

127