آن جهت مطلوب است كه اسلام مىخواهد كه اين اختلاف موجود باشد و ذات اختلاف مطلوب است بلكه از آن جهت اختلاف مطلوب است كه تا جنگ عقايد نباشد ، حقيقت ايمان و مسائلى كه بايد به آنها ايمان آورد و بالاخره مسير روحى بشر به سوى حقايق ايمانى بدون جنگ و مبارزه صورت نمىگيرد .
در ورقه هاى « شك » و ورقه هاى « علم و يقين » گفته‌ايم كه شك مقدمهء يقين است - رجوع شود .
35 . يكى از سخيف ترين سخنان اين است كه مواد اعلاميهء حقوق بشر دربارهء اصل آزادى و مساوات به تصويب مجلسين رسيده است پس ديگر واجب الاتباع است .
36 . بايد گفت فرق است ميان آزادى عقيده و آزادى تفكر . آنچه بايد آزاد باشد تفكر منطقى و محاسبه است نه عقيده و گرايش كه به علل خاصى پيدا مىشود و احياناً مانع تفكر است .
نگوييد اين مناقشهء لفظى است ، زيرا آنچه مصداقاً معرفى مىشود نظير داستان كوروش يا جريانهايى كه مىگويند در انگلستان به گاوپرست هم اجازه داده مىشود گاوپرستى كند ، همچنين به بت پرست ، [ دليل اين مطلب است . ] .
اما اسلام همانطور كه پول قلب را لازم الكسر مىداند ، بت و گوساله را نيز لازم الاعدام مىداند اسلام و آزادى عقيده در سورهء مباركهء بقره مىفرمايد : * ( لا اكْراه فِى الدّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ من الْغَىِّ ) * . در توضيح و تفسير اين آيه نظرات مختلفى است . بعضى گفته‌اند اين همان اصل آزادى عقيدهء مذهبى است كه امروز جزء حقوق بشر شناخته شده است ، پس اسلام طرفدار آزادى عقيده است . بعضى ديگر گفته‌اند كه اين آيه با آيات جهاد نسخ شده است .
حقيقت اين است كه نه اين آيه با آيات جهاد نسخ شده است و نه مفاد آن عين مفاد ماده [ ] اعلاميهء جهانى حقوق بشر است كه

83