نام کتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) نویسنده : مرتضى مطهري جلد : 1 صفحه : 41
إسم الكتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 516)
اينجا جاى اين بحث هست كه آيا اين گونه طغيان آرزوها معلول چه حالتى است ؟ آيا نتيجهء محروميت و فشار و سركوب دادن اختيارى ( مثل زاهد ) يا قهرى و اجتماعى ( مثل دختر دهاتى ) است ، يا اينكه ربطى به محروميت ندارد ، ناشى از سعهء وجود انسان از يك طرف و عدم قدرت عاقله كه ضبط كند و خالى ماندن ميدان براى شيطان وهم و خيال است ؟ به هرحال از نظر معرفة النفسى بحث جالبى است . در اين زمينه گفته شده است : < شعر > امانىّ ان تحصل تكن غاية المنى و الَّا فقد عشنا بها زمناً رغدا < / شعر > ايضاً در زمينه مقهوريت خيال ، مولوى از زبان رسول اكرم مىگويد : < شعر > من چو مرغ اوجم انديشه مگس كى بود بر من مگس را دسترس < / شعر > آرزو ، طول امل و عرض امل و ارتفاع و اوج امل راجع به فرضيه ها درباره كشتن آرزو يا بازگذاشتن جلو آرزو و همچنين راجع به فرضيه طول و عرض و اوج آرزو رجوع شود به سخنرانى ماشين شدهء راديو تحت عنوان « سعادت و بهجت » ، همچنين به سخنرانى « اميد و آرزو » و به ورقه هاى « اميد » . راجع به طول امل و درازى آرزو در مقابل عرض و ارتفاع آرزو بايد گفت كه : اولًا طول امل خيالات واهى و ملعبهء خيال است كه ذهن خيالباف انسان هى نقشه هاى طولانى غيرعملى مىكشد و به تعبير قرآن فريب و غرور و سراب است و آدمى به دنبال سراب مىدود : « يَعِدُهُمْ وَيُمَنّيهِمْ وَما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إلَّاغُروراً » . عليهذا آرزو كه بايد محرك انسان باشد قبل از هر چيزى بايد محرك عملى باشد و جنبهء عملى داشته باشد . بسيارى از آرزوها بيش از آن اندازه كه ترجّى باشد
41
نام کتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) نویسنده : مرتضى مطهري جلد : 1 صفحه : 41