يكى ديگر از علل تكامل اجتماع اين است كه واحدهاى كوچك به واسطه حفظ خود از دشمن ، خود را تحت حمايت اقويا قرار مىداده‌اند و حكومت آنها را مىپذيرفته اند انسانيت و سوسياليزم ، عقل و روح عدالتخواهى در كتاب ( سوسياليزم ) از مجموعهء « چه مىدانم » پس از آنكه به سوسياليزم به اصطلاح تخيّلى و سوسياليزم علمى اشاره مىكند ، در صفحه 10 مىگويد :
عقل و روح عدالتخواهى و انسانيت يا تضادهاى طبقاتى :
« هرچند دوران جلوه سوسياليزم تخيلى پنجاه سال اول قرن نوزدهم بود ، در سالهاى بعد هم از ميان نرفت و تحت عناوين سوسياليزم هومانيزم ( سوسياليزم مبتنى بر اصالت انسانى ) و هومانيزم ( اصالت انسانى ) و پرسوناليزم ( اصالت شخصيت ) بار ديگر رونق يافت . امروز هم مانند اوايل قرن اخير نويسندگان بسيارى سوسياليزم را نه به عنوان يك شكل تاريخى جامعه كه نتيجهء منطقى تحول اقتصادى است بلكه به عنوان سيستم حاضر و آماده اى كه به نظر آنها بايد جانشين كاپيتاليزم گردد به ما معرفى مىكنند . آنها نيز مانند پيش كسوتان خود ، از قوانين تاريخ و بخصوص از تضادهايى كه بر جامعه حكمفرمايى مىكند بىخبر هستند . آنها نيز به عقل و روح عدالتخواهى رجوع مىكنند و طبقات جامعه را در نظر نمىگيرند و تنها به انسان چشم دارند . توهم بزرگ سوسياليزم تخيلى بيش از آنكه به محتوى سيستم ارتباط داشته باشد ، مربوط بدين ( به اين ) است كه اين نوع سوسياليزم كمترين توجهى به درجه تكامل مرحله تاريخى مورد نظر ندارد . » .
بحث از انسانيت از اين نظر كه البته مربوط است به ماترياليسم

365