به شهرى فرستاد و او را حيلتى آموخت از اين قرار كه آن شخص به آن شهر آمد ، چند سالى را به زهد و عبادت گذراند ، پس اهل شهر متوجّه او شدند و در دل آنها جاى گرفت . سپس ناگهان اظهار كرد كه كور شده ام ، مردم دست او را گرفته به مسجد مىبردند ، پس از مدّتى گفت : زمين گير شدم ، مردم او را كمك كرده به مسجد مىبردند ، چون كاملاً مطمئن شد كه مردم او را كور و زمين گير مىشناسند ، روزى گفت : من در خواب پيغمبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) را ديدم كه به من فرمود : بنده صالحى به اين شهر خواهد آمد و من به دست او شفاء خواهم يافت ، از صوفيه هر كس آمد مرا خبر كنيد ، چون مدّت قرار او با حلاّج سپرى شد حلاّج با لباس صوفيانه وارد شد ، او هم در مسجد جامع شهر به عبادت مشغول بود ، مردم خبر ورود او را به آن مرد رساندند ، حلاّج را نزد او آوردند ، او داستان خواب ساختگى خود را گفت ، حلاّج تواضع كرده و گفت : من كوچكتر از اين حرفها هستم ، او اصرار كرد و حلاّج دعا كرده بر چشم او دست ماليد ، آن شخص هماندم برخاست و چشمان خويش را باز كرد .
شهر پر از غوغا شد ، مردم به حلاّج روى آوردند ، امّا او زود از شهر بيرون رفت و رفيق شفا يافته خود را در ميان آنان گذاشت ، او چند ماهى ماند و به عبادت مشغول بود ، پس از آن گفت : حقّ خداوند متعال بر من بيش از اين عبادت است ، مىخواهم به سر حدّات ممالك اسلام بروم و در زمره مرابطين باشم و قصد خروج به طرطوس دارم ، پس هر كس كارى دارد در انجام آن حاضرم ، مردم پولهاى زيادى به او دادند كه براى رفتن به جهاد توشه‌اى داشته باشد ، پس او فرار كرد و به حلاّج پيوست و مالها را قسمت كردند . » ( 1 ) و عجب از بعض مشايخ عراق از فقهاء و فلاسفه و متكلّمين بزرگ از معاصرين كه به پيروى از غزالى طعن فقهاء را رد كرده - و حال آنكه خود از فقهاء بزرگ بوده است - و

1 - تاريخ بغداد 8 / 122 . و در خيراتيه نسبت سحر و جادو را به حلاّج از وفيات و نفحات هم نقل مىفرمايد : ( خيراتيه 1 / 47 )

507