غزالى در كتاب احياءالعلوم قسمت « شرح عجائب القلب » مطالبى آورده و شواهدى براى صحت راه تصوّف بيان نموده است ، اين شواهد چيزى نيست جز نقل كرامات و الهامات و امثال آن .
البته اين مطالب درباره بعض صديقين و متّقين صحيح است ، ولى هرگز صحّت طريقه صوفيه و بدعت‌هاى آنان را اثبات نمىكند ، خلاصه آنكه دليل اعمّ از مدّعا است .
برادر عزيز : كرامات و الهامات امامان دين و علماء عاملين و صحابه كاملين همه كتابها را پر كرده ، در عين حال كسى آنان را صوفى نخوانده ، بلكه آنچه از كلمات آنان در رد صوفيه روايت شده بسيار زياد است ، و مرحوم شيخ حرّ عاملى ( قدس سره ) در كتاب « الاثنى عشريه فى الرد على الصوفيه » اين روايات را آورده است . مرحوم شيخ يوسف بحرانى صاحب « حدائق » مىفرمايد : آنچه در اين كتاب بر ردّ صوفيه وارد شده عموماً و خصوصاً متجاوز از هزار است .
آقاى ابوحامد غزالى در كتاب خود حتى به يكى از كرامات ائمّه اثنى عشر عليهم الصلاة و السلام اشاره نكرده است ، و اين نيست مگر به جهت عناد و خيرگى ، نه آنكه به جهت پوشيدگى مطلب بر او باشد .
بله از آنچه در كتب عامّه درباره كرامات ديگران نقل شده آورده است ، به عنوان نمونه از عمر نقل كرده كه در اثناء خطبه گفت : يا ساريه الجبل ، الجبل يعنى مشاهده كرد كه دشمن در صحنه جنگ بالاى كوه رفته و بر مسلمانان مشرف شده و او با گفتن اين كلمات از مدينه آنان را متوجه كرد ، و صداى او را هم شنيدند ! !
بر فرض محال كه اين مطلب صحت داشته باشد ، لكن هيچ كس عمر را صوفى نخواند و اوّل كسى كه ننگ اسم تصوّف را پذيرفت ابوهاشم كوفى بود ، و بالأخره بعضى از آنان به دامان حسن بصرى چسبيده‌اند ، نه عمر .
يكى از كسانى كه مثنوى كرامت او را نقل كرده و او را به اويس قرنى تشبيه كرده - كه پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) درباره او به نقل آنان گفته است : انّى لأجد نفس الرحمان من قبل اليمن . يعنى من نفس رحمان را از طرف يمن درمى يابم - ابوالحسن خرقانى است .

472