إسم الكتاب : نقدى بر مثنوى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 639)

هزل تعليم است آن را جدّ شنو * تو مشو بر ظاهر هزلش گرو ( 1 ) بالاترين مثالى كه در قرآن آمده تمثيل عالم فاسق يهود - بلعم باعور - و افراد نظير او به سگ است .
فمثله كمثل الكلب ان تحملْ عليه يلهث او تتركْهُ يَلْهث ذلك مثل القوم الذين كذّبوا بآياتنا . ( 2 ) « مثل او مثل سگى است كه اگر او را تعقيب كنى يا او را به حال خود واگذارى به عوعو زبان كشد . اين است مثل گروهى كه آيات خدا را بعد از علم به آن تكذيب كردند . » و نيز تمثيل يهوديان غير عامل به توراة به خر است كه مىفرمايد :
مثل الذين حمّلوا التوراة ثمّ لم يحملوها كمثل الحمار يحمل اسفاراً . ( 3 ) كه يهوديان را به خر تشبيه كرده كه كتاب حمل مىكند . و يا درباره افرادى مىفرمايد :
اولئك كالانعام بل هم اضلّ . ( 4 ) « آنان مثل چارپايانند بلكه گمراه‌تر . » 10 - نمونه ديگر از فحاشى مثنوى :
اى سگ طاعن تو عوعو مىكنى * طعن قرآن را برون شو مىكنى . ( 5 ) در عنوان نسخه‌ها آمده است : جواب طعنه زننده در مثنوى از قصور فهم خود !

1 - مثنوى دفتر چهارم 3558 . 2 - سوره اعراف ، آيه 176 . 3 - سوره جمعه ، آيه 5 . 4 - سوره اعراف ، آيه 179 . 5 - مثنوى : دفتر سوم ، 4282 . جالب اين است كه شخصى كه بر مثنوى طعن زده و آماج حمله و دشنام مولوى ( در پنجاه بيت ) قرار گرفته ، فرد زاهد يا متشرع يا فقيه ( كه نوعاً با صوفيه ميانه خوبى ندارند ) نبوده ، بلكه به گفته برخى ، طاعن مذكور خود ، صوفى و يكى از شاگردان حوزه درس صدرالدين قونوى بوده كه شيخ الاسلام و بزرگترين عارف و صوفى در قونيه به حساب مىآمده است .

461