فلو لا أنّه كان من المسبّحين . للبث فى بطنه إلى يوم يبعثون . ( 1 ) « پس اگر او نبود از تسبيح گويان . هر آينه مىماند در شكم ماهى تا روزى كه برانگيخته شوند . » و قبل از اين آيات فرموده است :
و إنّ يونس لمن المرسلين . إذابق إلى الفلك المشحون . ( 2 ) « و همانا يونس از فرستادگان بود . هنگامى كه فرار كرد به سوى كشتى آكنده . » مرحوم فيض در تفسير صافى فرموده است : أصل معنى كلمه اباق فرار عبد از سيّد خويش است ، امّا همانطور كه گذشت چون رفتن يونس پيش از امر پروردگار بوده است اگرچه از قوم خويش گريخته ، كلمه اباق استعمال شده است ، و مشحون يعنى مملوّ از مسافر ، تا آنجا كه مىفرمايد :
فالتقمه الحوت و هو مليم . ( 3 ) « ماهى او را فرو برد در حالى كه ملامت شده بود » ، و اللّه اعلم .
و پس از تسبيح حضرت يونس خداوند نجات او را به اين صورت بيان مىفرمايد كه : فنبذناه بالعراء و هو سقيم . ( 4 ) « پس او را به دشت افكنديم در حالى كه بيمار بود » . . . تا آخر داستان يونس .
و در سوره « ص » مىفرمايد :
واصبر لحكم ربّك و لا تكن كصاحب الحوت إذ نادى ربّه و هو مكظوم . ( 5 ) « بر حكم پروردگارت صبر كن و مانند صاحب ماهى نباش وقتى كه خواند پروردگارش را در حالى كه خشمگين بود » يعنى كاظم الغيظ نبود ، بلكه برخوردار از

1 - سوره صافّات ، آيه 143 - 144 . 2 - سوره صافّات ، آيه 139 - 140 . 3 - سوره صافات ، آيه 142 . 4 - سوره صافات ، آيه 145 . 5 - سوره مباركه قلم ، آيه 48 .

426