2 - يعملون له ما يشاء من محاريب و تماثيل . ( 1 ) « مىساختند براى او هرچه مىخواست از عبادتگاه‌ها و پيكرها . » 3 - اعملوا ما شئتم . ( 2 ) « به جاى آريد آنچه مىخواهيد . » مقصود از اطناب ، توضيح مطلبى واضح بود كه مفسّر مذكور آن را پوشانيده است ، گرچه لازم هم استعمال شده است مثل : والعاملين عليها . ( 3 ) در اينجا بايد متذكر شد كه در آيه مباركه عائد صله حذف شده است ، يعنى در اصل به اين صورت بوده است : « واللّه خلقكم و ما تعملونه » و ابن مالك در الفيّه در باب موصولات مىگويد :
. . . * والحذف عندهم كثير منجلى فى عائد متّصل إن انتصب * بفعل أو وصف كمن ترجو يهب يعنى نزد نحوىها عائد متصل منصوب به فعل يا وصف فراوان حذف مىشود ، مثل « من ترجو يهب » كه در اصل « ترجوه يهب » بوده است .
و امثله آن در قرآن نيز فراوان است ، از آنهاست إنّكم و ماتعبدون من دون اللّه حصب جهنّم . ( 4 ) يعنى شما و آنچه مىپرستيد هيزم و سوخت دوزخيد . و مرحوم طبرسى در مجمع البيان در تفسير آيه واللّه خلقكم و ما تعملون مىفرمايد : « فكيف تدّعون عبادته و تعبدون معمولكم . » يعنى : « پس چگونه مدّعى عبادت خداوند هستيد در حالى كه آنچه را خود ساخته ايد مىپرستيد . » ( 5 ) و عبارت تفسير صافى چنين است : « اتعبدون ما تنحتون : ما تنحتونه من الأصنام ،

1 - سوره سبأ ، آيه 12 . 2 - سوره فصّلت ، آيه 40 . 3 - سوره توبه ، آيه 60 . 4 - سوره انبياء ، آيه 98 . 5 - مجمع البيان 8 / 450 .

347