قيس در دسترس ما است ، امّا طنطاوى كه معاصر ما است و تا زمان ايشان نسخ بسيارى علاوه بر نسخ مخطوط از اين كتاب طبع شده آن را نديده است ، و راست گفته كه از بدبختى است كه دانشمندان و خصوصاً سالكان از آن استفاده نبرده‌اند .
بهرحال گويا مطلقات و عمومات آيات و روايات ، همانند آيه وجوب نماز و زكات و حج و امثال آنها در مورد بزرگان صوفيّه تخصيص خورده ، و گويا درباره آنان نازل شده « إلاّ الواصلين » ! ! و بر همين قياس ، و لابد دليل آنان مانند هميشه كشف و شهود است كه شيخ اكبر آنان گفته و مثنوى هم بر اساس آن مثال بافته است .
و گويا محرّمات چون شراب كه حرام است ، بر همه حرام است مگر بر و اصل و ولىّ ، چون كه خود به آن طلبه خراسانى گفت و داستان آن گذشت ، و نيز گفت : گر ولى زهرى خورد نوشى شود .
اينان در مورد اينكه چه كسى بايد عبادت كند و از چه كسى ساقط است حدّ و مرز دقيقى هم بيان نمىكنند ، بر خلاف شرع مطهّر كه حدود را به دقيق‌ترين وجهى بيان فرموده و فقهاء توضيح داده‌اند ، گرچه محيى الدين درباره فقهاء هم گفته كه فقهاء از تحقيق ما بىخبرند و قدرت درك اين معنى را ندارند ، و عين القضاة همدانى گفته است : امر و تكليف متعلّق به بدن است ، اگر كسى از صفات بشرى پاك شد ديگر تكليف از او ساقط مىشود . ( 1 ) براى آنكه تو مسلمان بيدار شوى مىگويم كه با آنكه حضرت مريم به آن مقام رسيده است كه خداوند درباره او فرموده است :
إنّ اللّه اصطفاك و طهرّك و اصطفاك على نساء العالمين . ( 2 ) « خداوند تو را برگزيد ، و پاكيزه قرار داد ، و برگزيد بر زنان جهان . » ( 3 )

1 - برگزيده آثار عين القضاة همدانى صفحه 4 . 2 - سوره آل عمران ، آيه 42 . 3 - البته در حديث شريف وارد شده است كه مريم سيّده زنان جهان در زمان خويش است ، و فاطمه زهرا ( عليها السلام ) سيّده زنان در تمام عمر بشريّت است .

303