و اما راجع به رقص كه مثنوى دكّ را به آن معنى كرده بود . مرحوم شيخ حرّ عاملى در كتاب « الاثنى عشريّة » مىنويسد : رقص و وجد را سامرى احداث كرده ، و از دين كفّار است . و روايت مرحوم كلينى از حضرت صادق ( عليه السلام ) را آورده كه فرمود : پيغمبر از زفْن يعنى رقص و همين طور از مزمار « نى » نهى فرموده است . ( 1 ) منشأ پيدايش لفظ صوفى در اين مطلب كه لفظ صوفى چه زمانى اختراع شده و اولين كسى كه صوفى ناميده چه كسى بوده ، اختلاف است ، جامى در نفحات الانس مىگويد : اوّلين نفر كه اين نام بر او نهاده‌اند ابوهاشم كوفى بوده است . ( 2 ) و آقاى عميد زنجانى مىنويسد : نويسنده كتاب « استوارنامه » كه بنا به گفته خود پس از هفده سال رياست و ارشاد ، ترك قطبيت نموده ، در كتاب نامبرده گويد : اوّل كسى كه زير بار اين ننگ يعنى نام تصوّف رفت و رنجها به خود راه داد تا عرّاده صوفى گرى راه افتاد ، ابوهاشم كوفى بود ، ولى ميوه آن را جنيد چيد . ( 3 ) در روايت مأثوره هم همين مطلب آمده است . مرحوم محدّث قمّى در كتاب سفينة البحار از كتاب حديقة الشيعه مولانا مقدّس اردبيلى ( 4 ) نقل كرده كه ايشان از كتاب قرب الاسناد ( 5 ) على بن بابويه قمّى مسنداً از امام احسن عسكرى ( عليه السلام ) روايت كرده است كه آن حضرت فرمود : از حضرت صادق ( عليه السلام ) از حال ابوهاشم كوفى

1 - الاثنى عشريه ، 53 - 54 . 2 - نفحات الانس ، 32 . 3 - كتاب تحقيق و بررسى تاريخ تصوّف ، 147 . 4 - مرحوم محدّث قمّى شهادت جمعى از علماء را مبنى بر اينكه كتاب حديقة الشيعه از مصنفات مرحوم اردبيلى است نقل مىكند . 5 - در حاشيه سفينة 2 / 57 كلمه صوف نوشته شده است : مرحوم اردبيلى گفته : اين كتاب به خط مصنف آن نزد من موجود است .

264