عقل و نقل ( قرآن و سنّت ) است . ( 1 ) بنابر اين ، نفوذ چنين افكارى در ميان مسلمانان در آن مرحله و به اصطلاح در فازِ دوم تصوّف ، اين سؤال را مطرح مىسازد كه چه عواملى اين گونه انديشه‌ها را وارد پيكره فرهنگى مسلمانان كرد ؟ و به عبارت ديگر منبع اصلى تصوّف كدام است ؟ اين سؤال مهمى است كه ذهن بسيارى را به خود مشغول كرده است .
صوفيّه ( از جمله مولوى ) براى اين كه مكتب تصوّف را يك مكتب خودى و جوشيده از اسلام معرّفى كنند ، به دو شيوه متوسل شده‌اند :
اوّل : تأويل و توجيه آيات و رواياتى كه با عقايد آنها متضاد و مخالف است ، و همچنين تمسّك به روايات ضعيف و بىاساس و جعلى در تأييد مكتب تصوّف .
دوّم : صوفى معرّفى كردن اولياء و بزرگان و چهره‌هاى مقدس و مقبول ! همانطور كه قبلاً گفته شد ، صوفيّه بسيارى از صحابه و تابعين ، و حتى اهل بيت را از صوفيان قلمداد كرده و نام آنها را در كتابهاى اختصاصى خود ، مانند تذكرة الاولياء طبقات الاولياء و . . . آورده‌اند . در اين زمينه اخبار و سخنان بىاساس و ناصواب بسيار گفته‌اند . افسانه خرقه و سند تصوّف كه در كتابها و بر سر زبان صوفيان است ( و آن را به پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) مىرسانند ) و از سند حديث نزد آنها بسى مهمتر است ، نمونه روشنى از اين موهومات است .
در اين رابطه آن قدر سخنان ياوه و خلاف واقع گفته شده كه نقل آنها به درازا مىكشد . به عنوان نمونه به كلام خواجه محمد پارسا ، از سرانِ سلسله عريض و طويل نقشبنديه و تربيت يافته خاصّ بهاءالدين نقشبند ( بنيان گذر اين طريقه ) توجه كنيد . وى در آنجا كه سند تصوّف شيخ خود را به جنيد بغدادى و بايزيد و بالاخره به امام صادق ( عليه السلام ) مىرساند ، مدعى مىشود كه سند امام صادق ( عليه السلام ) از دو طريق به پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) مىرسد . يكى از طريق پدر و اجداد خود ، و ديگرى از طريق خليفه اول « ابوبكر » ! ! خنده دارتر اين كه مدّعى مىشود ، اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) نيز تحت ولايت و تربيت

1 - الاسرار القدسيه ( هامش طبقات شعرانى ) ص 134 .

115