شذرات الذهب با اينكه نام حدود هزار نفر از چهره‌هاى مختلف قرن هفتم را در خود جاى داده ، جاى شمس تبريزى خالى است . ( 1 ) شمس از نگاه كتابهاى تاريخى فارسى ( قرن هفتم ) در ميان كتابهاى تاريخى فارسى كه در قرن هفتم نوشته شده نيز ، عليرغم اينكه برخى از آنها در قونيه و روم تأليف شده ، مطلبى راجع به شمس تبريزى از آنها نقل نگرديده است .
به عنوان مثال تاريخ الاوامر العلائيّه ( معروف به تاريخ ابن بى بى ) كه مؤلف آن ( حسين بن محمد الجعفرى - ابن المنجّمه ) ، معاصر مولوى و ساكن قونيه بوده ، و اخبار سلجوقيان و روم را گردآورى كرده است ، ( 2 ) شرح حالى ( هرچند مختصر ) از شمس تبريزى در آن يافت نمىشود . ( 3 ) همچنين است كتاب آثارالبلاد و اخبارالعباد ( فارسى ) كه در سال 674 ، يعنى دو سال بعد از فوت مولوى ، تأليف شده و مؤلف آن قزوينىّ الاصل و از دانشمندان است . وى كه به دمشق و عراق سفر كرده است ، در كتاب خود نام شهرهاى تبريز و بلخ را آورده و مطالبى راجع به اين دو شهر و بعضى از شخصيت‌هاى معروف آن ( از جمله صوفيان ) نوشته است در حالى كه هيچ نشانى از شمس تبريزى ( و حتى مولوى ) در آن وجود ندارد . البته مقصود اين نيست كه در همه كتابهاى يادشده ( در اينجا و يا بخشهاى قبلى ) بايد نام شمس را ذكر مىكردند ، چنان كه نام برخى ديگر از بزرگان را نبرده‌اند ،

1 - نكته قابل توجه اين است كه شمس و برخى مريدان وى ادّعا مىكنند كه شمس تبريزى فقيه و اهل دانشهاى ديگر نيز بوده است . بنابر اين با وجود مايه‌هاى فقهى و غير فقهى قاعدتاً بايد نام او در كتابهاى يادشده آمده باشد . لازم به ذكر است كه شذرات الذهب در قرون بعد تأليف شده است . 2 - اين كتاب تاريخى فارسى به نامهاى : اوامر علائيّه ، تاريخ ابن بى بى ، الاوامر العلائيه فى الامور العلائيه ، اخبار سلاجقه روم شناخته مىشود . 3 - اخبار سلاجقه روم ، مقدمه ، ص 28 . نويسنده مقدمه مىگويد : جاى تأسف است كه در اين كتاب سِطبر و مفصّل ( تاريخ ابن بى بى ) نامى از مولانا جلال الدين بلخى نيامده . . .

75