زبان عربى ) ، آثارالبلاد و اخبارالعباد ، تاريخ جهانگشاى جوينى ، اوامر علائيه - تاريخ ابن بى بى ، جامع التواريخ ، مسامرة الاخبار و مسايرة الاخيار . تاريخ گزيده ( به زبان فارسى ) و . . .
كتاب شذرات الذهب نام حدود هزار نفر از شخصيتهاى ادبى ، فقهى ، فلسفى ، صوفى ، و . . . را در قرن هفتم آورده است كه بسيارى از آنها داراى تأليف هايى در زمينه تاريخ و تراجم و حديث و فلسفه و ادبيات و غيره هستند .
در اينجا به عنوان نمونه ، از كتاب‌هاى تاريخى و تراجم عربى ، كتاب سِيَر اعلام النبلاءتأليف ذهبى را در نظر مىگيريم . انتخاب اين كتاب اولاً به دليل نزديك بودن زمان تأليف آن با عصر شمس و ثانياً به جهت ساكن بودن مؤلف آن در دمشق كه محل رفتوآمد شمس بوده است ، و ثالثاً مفصّل بودن و دربرداشتن نام صوفيان است . جلد 22 و 23 سير اعلام النبلاء به شخصيت‌هاى قرن هفتم اختصاص دارد ، كه شرح حال بيش از پانصد نفر از چهره‌هاى آن عصر را ذكر كرده است . ( 1 ) نام بسيارى از صوفيان چون : ابن فارض ، نجم الدين كبرى ، سيف الدين باخرزى ، شمس الدين ساوى ، فخرالدين اربلى ، سهروردى ، ابن برّاج صوفى ، صدرالدين ابن سكينهو . . . در اين كتاب به چشم مىخورد . به خصوص نام عده زيادى از صوفيان كه در دمشق ساكن بوده‌اند ، يا به آنجا سفر كرده‌اند را ثبت كرده است ، از قبيل : شيخ عبدالله يونينى ، ابن صبّاغ ، محى الدين عربى ، ابن مكبّس ، ابن حمّوى ، ابى البركات ، سعدبن عدى ، محمدبن احمد المقدّسى ( الجمّاعيلى ) ، احمد بن الخَضِر الصوفى ، عبدالله بن احمد مقدّسى ، يوسف القُميّنى ، عبدالعزيز دمشقى ، مجد الدين اسفرايينى ، شيخ على حريرى ، ابن الصابونى ، ابن مندويه و . . .
ولى در اين كتاب نيز به نام شمس تبريزى برنمى خوريم . همانطور كه در كتاب

1 - اين عدّه كسانى هستند كه مستقلاً به شرح حال آنها پرداخته و گرنه تعداد كسانى كه به طور ضمنى نام برده بسيار بيشتر از اين مقدار است .

74