در عالم طبيعت مارها زهر مىريزند وانواعى از تلخىها پريشانمان مىكنند ، از آن طرف - < شعر > نحلها بر كوه وكندو وشجر مىنهند از شهد انبار شكر < / شعر > به خود بياييد واز صف آرايى نيك وبد وشيرين وتلخ وزشت وزيبا بيمناك نشويد زيرا قاعده‌اى كه عالم طبيعت روى آن استوار شده است اين است كه - < شعر > اين جهان جنگ است كل چون بنگرى ذره ذره همچون دين با كافرى آن يكى ذره همىپرّد به چپ وآن دگر سوى يمين اندر طلب ذره‌اى بالا وآن ديگر نگون جنگ فعليشان ببين اندر ركون < / شعر > گمان مبريد كه اين جنگ وپيكار يك عارضهء ظاهرى وزود گذر است ، بلكه - < شعر > جنگ فعلى هست از جنگ نهان زاين تخالف آن تخالف را بدان < / شعر > اين است كارى كه در نقشهء عالم طبيعت طرح شده است ، تا آن گاه كه ذره از قلمرو پيكار بيرون رود وگام به صحنهء بالاتر گذارد ، در آن جايگاه رفيع ذره در حوزهء جاذبيت خورشيد پشت پردهء طبيعت است ، در آن هنگام كه به آن حوزهء والا وارد شود ، نفس ونفس جنگاورش پايان مىپذيرد وآن مقدار از تقابل او باقى مىماند كه او ذره ايست در پيشگاه خورشيد . پس از آن - < شعر > رفت از وى جنبش طبع وسكون از چه ؟ از انّا اليه راجعون < / شعر > ذره در اين حال سرودى بر لبان خود دارد كه مىگويد : - < شعر > ما به بحر نور خود راجع شديم واز رضاع اصل مسترضع شديم < / شعر > اى بىنوايى كه تحت تاثير غول خود پرستى در فرع ناچيزى از راه درمانده‌اى دم از اصول بىاصول مزن . اين همه جنگ وصلحهاى وجودى ما اگر از ديدگاه روشن

85