إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 636)

در حال واقعيابىها نخست به واقعيات جهان هستى متعلق مىشود ، سپس با يك آگاهى روحى وعقلانى رهسپار مبدء اعلاى جهان هستى مىگردد ، در صورتى كه ذكر خداوندى نخست راه انديشه را به بارگاه مبدء اعلاى هستى باز ميكند وسپس به طرف جهان هستى سرازير مىگردد .
دليل نقلى الهى - اول - همان آيهء « الذين يذكرون الله » است كه در عنوان آيه متذكر شديم وديديم كه خداوند خردمندان را ذكر كنندگان خدا وانديشمندان در جهان هستى معرفى فرموده است ، بدون اين كه يكى را بر ديگرى از نظر معنا مقدم بدارد .
دليل نقلى الهى دوم - روايات معتبرى است كه خود تفكر را عبادت معرفى مىكند ، مانند روايت على بن موسى الرضا عليه السلام كه فرمود :
« ليس العباده كثره الصيام والصلاه ، انما العباده كثره التفكر فى امر الله . » [1] ( عبادت فراوانى روزه ونماز نيست ، بلكه عبادت تفكر فراوان در امر خداوندى است ) .
مسلم است كه امر خداوندى شامل همهء جهان هستى با اجزاء وارتباطات گوناگونش مىباشد ومانند روايت ديگرى از امير المؤمنين عليه السلام كه به فرزندش امام حسن مجتبى فرمودند كه :
« انما العباده كثره التفكر فى صنعة الله . » [2] ( جز اين نيست كه عبادت تفكر زياد در عالم آفرينش الهى است ) .
آيات مربوط به مطلوبيت ولزوم ذكر خداوندى در قرآن مجيد خيلى فراوان است ، از اين جهت معلوم مىشود كه ذكر خداوندى اهميت فوق العاده‌اى دارد كه نبايد از آن غفلت كرد . وبا نظر به انواع ذكر پنهانى وآشكار وقلبى و

[1] سفينه ، قمى ، ج 2 ص 382 . .
[2] سفينه ، ج 2 ص 382 . .

507