چرا بايد اينطور باشند وجز اينطور امكانپذير نيستند ؟ اگر ذوق پردازى وتجريد بافى ذهنى خود را كنار بگذاريم وبخواهيم پاسخ اين سؤالات را از خود طبيعت مطالبه كنيم .
همان پاسخ را بما خواهد داد كه به سؤال ما در بارهء طنابهايى به نام ضرورت ميان علت ومعلول وحقيقت مادهء مطلق در ميان حركتهاى مشخص جهان طبيعت داده است چنانكه طبيعت از دادن پاسخ قانع كننده به سؤالات فوق روى گردان است هم چنين از دادن پاسخ به اين سؤال كه راز بروز تدريجى اشياء چيست ؟ معذرت خواسته است .
جلال الدين از افق بالاترى كه طعم حدوث دهرى را مىدهد ، به موضوع تدريج مىنگرد ومىگويد :
< شعر > آن هلال از نقص در باطن بريست او به ظاهر نقص تدريج آوريست < / شعر > شما پويندگان ميدان دانش ومعرفت به توضيح وتفسير خود تدريج به پردازيد وآن را مانند پوستولا ( اصل موضوعى ) تلقى كنيد وبه كار خود مشغول شويد ، زيرا پاسخ گويى از سؤال بزرگ « چرا اشياء به تدريج بروز مىكنند » با عينك خود حواس وذهنى كه محكوم به جريان وفعاليت تدريجى است ، امكان ناپذير است .
تفسير ابيات مانند حضرت عيسى بن مريم عليها السلام كه آب فرات او را روى سر مىگيرد وبدون بيم از غرق شدن در روى آب مىرود . پيامبر ما فرمود :
اگر يقين عيسى بيشتر بود ، هوا براى او مركب ومانند بيابان در آن هوا مىگشت ، مانند من كه در شب معراج بر هوا سوار گشتم .
خلاصه - موقعى كه پيامبر از حال هلال مىپرسد ، هلال عرض مىكند :

460