< شعر > ( ( 1051 ) ) اين سياه اسرار تن اسپيد را بت پرستانه بگير اى ژاژ خا ( ( 1052 ) ) اين تو را وآن مرا برديم سود هين لكم دين ولى دين اى جهود < / شعر > آنجا كه ضرورىترين وروشنترين وسيله زندگى انسانها در پيچا پيچترين ظلمات فرو مىرود جاذبيت اشياء سد راه انديشهء انسانهاست ، مولوى در مواردى از مثنوى ودر ابيات مورد تفسير كوشش بليغى انجام مىدهد كه مردم را از خيره شدن به آن جاذبيت كه طلا ونقره هم جزئى از آنهاست برحذر بدارد ، لذا در تفسير اين ابيات مقدارى در وسيله بودن طلا ونقره مخصوصاً در صورت پول كه داراى جاذبيت شديد ولى در باطن محل حيات حقيقى ودو اجتماع است بحث مىكنيم .
جريان تاريخى پول وتحولاتى كه از نظر ماهيت وخواص آن در جوامع گذشته وامروزى به وجود آمده است ، داستان بس مفصلى دارد كه در كتب مربوطه مورد بحث قرار مىگيرد .
پس از طى دورانهايى كه پول از جنس كالا ويا اجناس به طور عموم كه خود كم وپيش داراى ارزش ذاتى بوده‌اند ، تدريجا پديده‌اى به نام پول محض كه اسكناس وساير اوراق بها دار ناميده مىشود ، با ارزش اعتبارى محض در جوامع به كار مىافتد .
حتى مىتوان گفت ، در همان دورانها هم كه پول از نوع كالا وفلزات خام يا ساير اجناس بودند ، باز به عنوان ارزش ذاتى محض كار پول را انجام نمىدادند ، بلكه با ارزش اعتبارى وقرار دادى كم وبيش بوده است كه مىتوانسته است وسيلهء تبادل كالاها وكارها بوده باشد .
مسلم است كه افزايش تدريجى جمعيتها وتنوع ارتباط انسانها با مواد طبيعى وروابط مردم با يكديگر وبروز پديده هاى اجتماعى گوناگون ، عنوانى مخصوص به نام پول كه اعتبار ارزش معين را دارا مىباشد ، ضرورت پيدا كرده است .
ما راجع به مباحث مربوط به پول از نظر اقتصاد وحقوق وسياست پولى وده ها بلكه صدها مسائل ديگر كه مربوط به پول است ، گفت گويى نمىكنيم ، زيرا از حوزهء مباحث مثنوى وديدگاه جلال بيرون است .

416