آن حس تمايل وعشق صورى به اصل خود برمىگردد وجسم بىنوا در همان لجن ورسوايى وزشتى فرو مىرود كه پيش از آن تمايل مستغرقش بود ، چونان نور ماه كه به سوى ماه برمىگردد ونور وحياتى كه ديوار نشان مىداد راه نيستى را پيش مىگيرد وجمال وفرخندگىاش به نيستى مىخزد - < شعر > پس بماند آب وگل بىآن نگار گردد آن ديوار بىمه ديووار < / شعر > در آن هنگام كه آب طلا از روى سكه قلب زدوده مىشود ، طلا به كان اصلى خود برمىگردد ومس بىارزش در رسوايى دردناك رو سياه مىماند . رو سياه تر از آن مس ، عاشق دل باختهء او است كه دين ودل به صورت زرين آن قلب دغل داده بود .
بر عكس ، بينايان اولاد آدم به خود كان طلا عشق مىورزند وهر لحظه‌اى به عشقشان افزوده مىشود ، چرا - < شعر > زان كه كان را در زرى نبود شريك مرحبا اى كان زر لا شك فيك < / شعر > هر نادانى كه قلب را با اصل كان طلا شريك بداند ، آن روز به تباهى خود آگاه خواهد گشت كه طلا به كان اصلى خود برگردد واز آنجا به لا مكان [1] رهسپار گردد ، تا آن گاه كه به بينند آب رفته وماهى مانده است ، عاشق ومعشوق هر دو در اضطراب كشنده جان خود را از دست مىدهند . آرى - < شعر > عشق ربانى است خورشيد كمال امر نور اوست خلقان چون ظلال < / شعر >

[1] نسخهء رمضانى بيت مورد تفسير چنين است : هر كه قلبى را كند انباز كان * وا رود زر تا به كان از لا مكان نظر به مقصود جلال الدين از ابيات مورد تفسير به جاى از در مصرع دوم تا مناسبتر به نظر مىرسد ، لذا ما مصرع را به تقدير « وا رود زر تا كان تا لا مكان » تفسير كرديم . .

394