ما ومردم عراق عهد وميثاقى بسته شده است ، لذا نمىتوانيم برگرديم تا ببينيم سرانجام كارها براى ما وآنان چه خواهد شد .
اهميت حياتى وانسانى پاى بند بودن به عهد وپيمان در اين جملات كاملًا تثبيت مىشود ودر افق مثنوى ميدان بزرگى به استشهاد به جملات فوق باز است .
7 - يك شب پيش از شهادتش ياوران خود را جمع نموده وچنين فرمود :
« بهترين سپاس را بر خدا مىگذارم ودر شاديها واندوه ها حمد او را مىگويم . خداوندا ، حمد مىكنم تو را كه ما را با نبوت تكريم فرموده وقرآن را بما تعليم ومعرفت دين را بر ما نصيب فرمودى وبراى ما گوش وچشم ودل عطا نموده وما را از مشتركين قرار ندادى . . . » [1] يكى از عالىترين موضوعات انسانى كه در مثنوى مطرح است ، موضوع باز بودن گوش وچشم وآگاهى دل است .
كه جلال الدين داد سخن در آن مىدهد وحتى شديدترين تعجب خود را در بارهء كسانى كه چشم دارند وگوش دارند ، ولى از آنها بهره بردارى نمىكنند ابراز نموده ، مىگويد :
< شعر > چشم باز وگوش باز واين عما حيرتم از چشم بندى خدا < / شعر > 8 - در آن هنگام كه سيل خروشان لشكريان عمر بن سعد را در مقابل خود مىبيند ، دست به نيايش با خدايش به آسمان بلند نموده ومىگويد : « پروردگارا تويى پشتيبان من در هر مصيبت وتويى پناهگاه من در هر سختى . تويى كه در همهء حوادث كه به من فرود مىآيد ملجا اطمينان وآرامش بخش من هستى . . . » [2] < شعر > اى خدا اى فضل تو حاجت روا با تو ياد هيچ كس نبود روا اى خدا اى خالق بىچند وچون آگهى از حال بيرون ودرون < / شعر >

[1] تاريخ طبرى ، ج 6 ص 238 و 239 ، وكامل ابن الاثير ج 4 ص 24 . .
[2] كامل ، ابن اثير ، ج 4 ص 25 وتاريخ ابن عساكر ، ج 4 ص 333 . .

308