إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 636)

به طور حقيقى نخواهى ديد وتا نور نشوى هيچ چيز را درك نخواهى كرد .
بگذاريم وبگذريم ، من اگر اذهان سزاوار وهشيار مىديدم ، دلايلى آشكار براى اثبات اين ادعايم مىآوردم ، آرى ، - < شعر > هست انجير اين طرف بسيار خوار گر رسد مرغى قنق انجير خوار < / شعر > ولى چكنم كه - < شعر > بر سماع راست هر تن چير نيست طعمهء هر مرغكى انجير نيست < / شعر > به طور كلى - تمام مردم از زن ومرد در اين دنيا مشغول جان كندن هستند .
اين مطالب را كه مىگويم ، تو مانند وصيت پدر ومادر مهربان با فرزندش تلقى كن - < شعر > تا برويد رحمت وعبرت بدين تا ببرّد بيخ بغض ورشك وكين < / شعر > تو با ديدهء واقع بين در خويشاوندان بنگر كه مشغول جان كندن مىباشند ، باشد كه دلت بسوزد ، اين نگرش مولود خيال ووهم نيست ، زيرا - آن چه كه در آينده خواهد آمد ، مانند اين است كه هم اكنون آمده است وجان كندن دوست را كه در آينده خواهد آمد ، از هم اكنون ببين ونظاره كن .
اگر ديدى اغراض نفسانى نمىگذارد با چنين نظر واقع بينانه جان كندنها را تماشا كنى ، بكوش آن غرضها را از خود دور كن ودر نيازمندى وناتوانى غوطه ور مباش . زيرا توقع مزيت برگزيده از شخص عاجز ، توقع معجزه است .
اين عجز وناتوانى زنجيرى بر دست وپاى آدمى است كه هر لحظه زنجير ديگرى مىزايد . چشم باز كن زنجير ناتوانى را ببين و - < شعر > پس تضرع كن كه اى هادى زيست باز بودم پشه گشتم اين ز چيست < / شعر > پروردگارا ، هر روز كه مىگذرد قدم در شرور وتبهكارىها سختتر مىفشارم ، من همان انسانم كه هر لحظه در خسارت قهر تو بسر مىبرم .
من در مقابل پندهاى خدايى تو كر بوده‌ام ، من ادعاى بت شكنىها داشتم

287