در دنيا هيچ چيز شرط هيچ چيز نيست ( فلسفهء شك ) و يا اين كه همهء اين اختلالات را بگردن قضا و قدر انداخته ، خواهد گفت : آرى « چون بد آيد هر چه آيد بد شود » اين نوعى از مواجهه با خلاف محاسبات است .
نوع ديگر از روبرو گشتن با خلاف محاسبات يك امر طبيعى است كه دامن گير همهء اولاد آدم است ، و كسى از اين نوع خلاف محاسبات در امان نمىباشد .
اين نوع ناشى از محدويت حواس و تفكر از يك طرف ، و دگرگونى ذاتى عوامل و نمودهاى جهان از طرف ديگر مىباشد ، البته اين نوع روبرو گشتن با خلاف تمايلات ، جاى ملامت نيست ، زيرا از اختيار انسانها خارج است و هيچ كس را نمىتوان در اين باره مقصر معرفى كرد .
ولى اين شرط را بايستى در نظر گرفت كه انسان بايستى با تمام توانايى و دانايى در تكاپوى زندگانى قرار بگيرد و ضمناً اين مطلب را هم بداند كه همواره حوادث و رويدادهايى پيش خواهد آمد كه ممكن است محاسبات او را به طور كلى يا به طور نسبى در هم خواهد ريخت ، چنين شخص هرگز در زندگانى خود احساس شكست نخواهد كرد ، زيرا زندگانى را چنان شخص هرگز در زندگانى خود احساس شكست نخواهد كرد ، زيرا زندگانى را چنان منطقى و قابل دگرگونى تفسير نموده است كه هرگز براى او بن بستى وجود نخواهد داشت ، در اين رويدادها و اين حوادث مجهول كه ناشى از جريان دائمى جهان هستى و باز بودن سيستم زندگانى بشرى مىباشد مىتواند نام آن را قضا و قدر گذاشته و هرگز اندوهى به خود راه ندهد ، نه فقط اندوهى به خود راه ندهد ، بلكه شادمان هم بوده باشد زيرا در محاسبات خود همين كه باز بودن سيستم را تصديق كرده است ، كافى است كه اين حقيقت را بپذيرد كه :
« وَلا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فاعِلٌ ذلِكَ غَداً إِلَّا أَنْ يَشاءَ الله » 18 : 23 - 24 [1] ( هيچ چيز را مگو كه فردا خواهم كرد مگر اين كه خدا بخواهد )

[1] سوره كهف ، آيه 23 . .

544