به نزد شير رسانيد ، تا به گوش او مطالبى را در بارهء عقل بگويد ، و به او بفهماند كه چه عالمهاى گوناگون در فعاليتهاى عقلانى وجود دارد ، اين درياى عقل چقدر پهناور و گسترده و عميق است . اين درياى بىپايان عقل را شايد گروه زيادى از افراد انسانى درك كنند ، ولى اشخاصى كه در اين درياى بىپايان غوطه ور مىگردند و از مزاياى آن برخوردار مىشوند بسيار نادر و اندك مىباشند .
صورت ما در روى عقل مانند كاسه هايى است در روى آب ، مادامى كه كاسه ها خالى است ، مانند طشت خالى در سطح آب شناور است ، و هنگامى كه پر گشت ، در آب فرو مىرود ، عقل كل مانند كاسه هاى خالى در روى پردهء طبيعت ديده نمىشود ، عقل در پشت پرده قرار گرفته و جهانى را نمودار ساخته است . صور طبيعى ما مانند امواج يا نمى از آن درياى عقل است .
روى همين جهت هر چه كه صورتهاى طبيعى ما « كه مغز با تمام فعاليتهايش جزئى از آنها است » اگر بخواهد در بارهء همين عقل كل اظهار نظر بكند و آن را تعريف نمايد و در بارهء آن حكمى كند ، ( وسايل شناخت عقل كلى را صورتها آماده بسازد ) نخواهد توانست ، زيرا خود درياى عقل است كه همان ساخته شده ها را بيرون انداخته است . لذا براى تعريف عقل كلى از وسيله هايى كه ساخت آن صورتها است نمىتوان بهره بردارى نمود . به همين جهت است كه دل دهندهء راز دل را نمىتواند درك كند ، چنان كه تير نمىتواند بر گردد و تير انداز خود را ببيند ، و چنان كه آن اسب سوارى كه اسب را به اين طرف و آن طرف مىدواند و اسب را نمىبيند ، مىگويد : كجاست اسب من ؟ در صورتى كه خود اسب او را مىدواند .
آرى خود اين شخص كه سوار اسب است ، نمىتواند اسب را درك كند

524