إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

يك علت ديگر براى مجهول بودن روح و عقل تماس عمومى انسان با اشكال و نمودهاى مادى است ، زيرا طبيعت از همه جهات پيرامون او را فرا گرفته ، خواه ناخواه آگاهانه يا ناخود آگاه ، كميت و كيفيتها و شمارشها و حركت و سكون و غير ذلك از مقولات مادى تمام حواس او را به خود مشغول داشته است به همين جهت گويى ماده و ماديات قشر روح او را تشكيل داده است ، به طورى كه نمىتواند آن قشر را از خود كنار ساخته جهان را با عينك ديگر مطالعه نمايد ، يا حقايق ديگرى كه در جهان هستى با آن مقولات سازگار نيست درك نمايد . جلال الدين مىگويد :
ليك چون در رنگ گم شد هوش تو شد ز نور آن رنگها رو پوش تو براى درك واقعى حقايق يك راه بيشتر وجود ندارد ، و آن اين است كه : بايستى نورى در درون خود فروزان بسازى ، تا به كمك آن نور بتوانى پديده ها و نمودها را كه به منزلهء رنگ در اجسام خارجيه است درك كنى . مطابق قوانين فيزيكى اگر نور وجود نداشته باشد موضوع رنگ يا وجود ندارد ، يا براى ديده گان ما مطرح نخواهد بود و به هر حال رنگ نمودى نخواهد داشت .
شناسايى حقايق جهان هستى كه روح و عقل از با عظمتترين و پيچيده ترين آنها است بدون يك نور خداوندى قابل شناسايى نخواهد بود . بنا بر اين چنان كه گفتيم : عقل نيز قابل شناسايى مىباشد .

517