نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 486
ارتباط با عوامل طبيعى دارد كه آن را از گسيختگى و انفصال از آن عوامل بر كنار مىدارد ، زيرا مسلماً هر آب كه در خارج موجود است داراى مقدارى از حرارت يا برودت مشخص مىباشد ، و همچنين آب از نظر ظرف و هواى مجاور و اختلاط با مواد ديگر و كمى يا زيادى گوناگون است ، و به عبارت عمومىتر : خصوصيات و مشخصاتى كه پيرامون هر موجودى را گرفته آن را با ساير موجودات مربوط ساخته است ، نخواهد گذاشت كه الفاظ معانى مقصود گوينده را برساند : چنان كه در ادبيات گذشته مورد توجه قرار گرفته بود . [1] مسئله پنجم - معانى مربوط به كيفيت به هيچ وجه نمىتواند با آينهء الفاظ كاملًا نشان داده شود ، مخصوصاً كيفيتهاى روانى ، مثلًا كلمهء عشق هرگز نمىتواند آن چه را كه در درون عاشق مىگذرد ، كامل نشان بدهد ، و همچنين اراده و محبت و تجسيم و انديشه و غير ذلك ، زيرا ما هنگامى كه در بارهء اين قبيل معانى كلمهاى را مىشنويم ، به درون خود مراجعه كرده مىگوييم مقصود گوينده همين معنا است كه من در مىيابم ، در صورتى كه نمودهاى روانى هر شخصى به جهت ارتباط دقيقى كه با يكديگر در درون افراد انسانى دارند ، آن پديده را از درون خود استخراج كرده در قالب لفظ بشنونده عرضه مىكند . بنا بر مسائل فوق و مسائل ديگرى كه در اين مبحث وجود دارد ، تاريخ بشرى شكستهاى فردى و اجتماعى و تلفات زيادى در ارزشها ، بلكه واقعيتهايى را در موجوديت خويش به وسيلهء الفاظ از دست مىدهد . با توجه به مسائل فوق است كه خواهيم ديد : نيرومندان با اين الفاظ در بارهء ناتوانان و براى ادامهء موجوديت خود از الفاظ چه بهره بردارىهاى ستمگرانه كردهاند . از آن طرف بىنوايان هم نتوانستهاند آن چه را كه مىخواهند با الفاظ به طور
[1] اين دشوارى در تفاهم ناشى از آن است كه ما نمىتوانيم « كلى » را كه هيچ گونه مشخصاتى نداشته باشد در ذهن خود مجسم كنيم . بنا بر اين الفاظ نمىتوانند معانى كلى حقيقى را نشان بدهند . .
486
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 486