شريفه توجه شود كه مىفرمايد :
« و ان ليس للانسان الا ما سعى و ان سعيه سوف يرى » ( نيست براى انسان مگر آن چه كه كوشيده است و انسان نتيجهء كار خود را به زودى خواهد ديد ) .
ملاحظه مىشود كه : در آيهء شريفه « انما » وجود دارد كه دلالت بر حصر حقيقى مىنمايد .
از آن طرف علل محاسبه نشده و نظارت خدا به موجودات و جريان استمرارى حوادث نمىگذارد كه هيچ انسانى « اگر چه تمام نيروهاى فكرى و فرزندان آدم را در مغز خود جاى بدهد » به طور يقين و جزم مقدماتى را كه براى نتيجه‌اى ايجاد كرده است ، آن چنان قطعى بداند كه احتمال تخلفى در آن نبوده باشد . آرى ما به جهان هستى مسلط نيستيم . ما حدود اختيارات خود را كاملًا مىشناسيم كه چه اندازه كم و ناچيز است و به همين جهت است كه خداوند مىفرمايد :
« و لا تقولن لشىء انى فاعل ذلك غدا الا ان يشاء اللَّه » ( مگو من چيزى را فردا انجام خواهم داد ، مگر اين كه آن را به مشيت خداوندى مرتبط بسازى ) .
و نيز روشن است كه پيوستن حوادث و رويدادها به مشيت خداوندى ، چه اندازه باعث آرامش قلبى مىگردد ، زيرا در آن هنگام كه مطابق تصورات انسان كارى انجام نمىگيرد ، و تمام مقدمات به هدر مىرود ، با يأس و نوميدى بنيان كنى مواجه مىگردد ، در صورتى كه اگر تمام حوادث را پس از فعاليتهاى ممكن به مشيت خداوندى موكول نمايد ، هنگام تخلف از نتيجهء آن اضطراب و نوميدى صورت نخواهد گرفت .
همين روش دو جانبه را خداوند در آيهء شريفه چنين مىفرمايد :
« فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ الله لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ اَلْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاِسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشاوِرْهُمْ فِي اَلأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ

421