< فهرس الموضوعات > باز ترجيح دادن شير جهد را بر توكل و تسليم < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > روايت < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > قانون كوشش - توكل < / فهرس الموضوعات > باز ترجيح دادن شير جهد را بر توكل و تسليم < شعر > ( ( 912 ) ) گفت آرى گر توكل رهبر است اين سبب هم سنت پيغمبر است ( ( 913 ) ) گفت پيغمبر به آواز بلند با توكل زانوى اشتر ببند ( ( 914 ) ) رمز الكاسب جيب الله شنو از توكل در سبب كاهل مشو رو توكل كن تو با كسب اى عمو جهد مىكن كسب مىكن مو به مو جهد كن جدى نما تا وا رهى ور تو از جهدش بمانى ابلهى < / شعر > روايت از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله چنين روايت شده است كه : به آن اعرابى كه توكل كرده و شتر را رها ساخته بود ، فرمود چگونه شتر را رها كردى ؟ اعرابى گفت به خدا توكل كردم آن حضرت فرمود : « اعقلها و توكل » ( پاى شتر را ببند و سپس توكل نما ) . ( 1 ) < شعر > ( ( 913 ) ) گفت پيغمبر به آواز بلند با توكل زانوى اشتر ببند < / شعر > قانون كوشش - توكل اين چند بيت بهترين مضمون و قاعده را در بارهء توكل و كار بيان نموده است ، زيرا هر دو جهت را در نظر گرفته است : هم كار و هم كوشش را ، كه چنان كه گفتيم : داخل در مسئلهء قضا و قدر است ، و هم توكل را كه در آيات و روايات زيادى وارد شده و عقل و نيز آن را تصديق مىكند . به توضيح اين كه حس و عقل حكم مىكند : جهان جاى تكاپو و تلاش است ، به اضافهء حس و عقل ، آن اندازه آيات و روايات در اين باره وارد شده است كه حتى احتياج به ذكر نمونه‌اى هم از آنها احساس نمىشود . فقط كافى است كه به اين آيه

( 1 ) المحجة البيضاء ، ص 26 . .

420