و هيچ يك از مكاتب حقيقتى را در بر ندارد ، و يك وحدت در ما فوق همهء اينها وجود دارد كه حقيقت همان است و بس . و اين كه بگوييم : اين اختلافات را تا آن جا كه طبيعى است ، مىتوان به عنوان عناصر يك سيستم متشكل ساخته ، و يك واحد عالىترى را از آنها استخراج كرد .
اما اين مطلب كه راه حل همهء اين اختلافات عبارت است از ناديده گرفتن آنها ، و اين كه هيچ يك از آن عقايد و مكتبها داراى حقيقتى نيستند ، خود احتياج به طرفدارى از مكتبى دارد كه تمام اين تمايزات را كنار بگذارد .
خلاصه ، دو قسم اختلاف و تكثر وجود دارد كه بايستى در اين مبحث مورد بررسى قرار بگيرد :
يكى - مسئلهء اختلافات در عقايد است ، گفتيم : اين اختلافات اگر به كمك رهبران دل سوز درست و منطقى هدايت شوند ، موجب پيش رفت مىگردند ، نه موجب بد بختى و ركود و كينه توزى ، مخصوصاً اگر از اصل رقابت منطقى هم بتوانند بهره بردارى نمايند .
دوم - اختلافاتى است كه ناشى از چگونگى تفسير حقايق جهان هستى است كه گروهى را از گروه ديگر تفكيك مىكند . به نظر مىرسد در اين مورد يك اشتباه وجود دارد كه اختلافات مزبور را نابجا نشان مىدهد ، و آن اين است كه بعضى از متفكرين نمىخواهند درك كنند كه همهء سيستمهاى فلسفى براى آن به وجود مىآيند كه بتوانند حد اكثر كوشش را براى به دست آوردن آن مفاهيم كلى مصرف كنند كه بتوانند تكثرات را به وحدتها و وحدتها را به وحدت كلى تبديل كنند .
همه مىخواهند در بارهء ماده جهان هستى يك حقيقت واحد را پيدا كرده ، آن را تعريف كنند .
همه مىخواهند عامل محرك تاريخ را به عنوان يك واحد به دست آورده آن را به مردم بشناسانند .
همه مىخواهند بدانند آن كدامين مفهوم واحدى است كه حركت با تمام اقسام

240