« انسان گرگ انسان است » آيا شما در پهنهء تاريخ جز حكومت تنازع در بقا چيز ديگرى ديده‌ايد ؟ پس چه بايد كرد ؟ اينان چه مىگويند ؟ اين راد مردان دل سوز به جهان انسانى چه هدفى از اين جمله دارند كه مىگويند : تمام انسانها مانند اعضاى يك خانواده و تمام كشورها مانند اطاقهاى متعددى است كه اعضاى خانواده را در بر گرفته است ؟ حتى اين مطلب در تاريخ 19 آذر ماه 1327 مطابق 10 دسامبر 1948 در اعلاميهء جهانى حقوق بشر به عنوان مادهء اول تثبيت گشته تمام دولتهاى عفو و پارلمانهاى آنها آن را تصويب نمودند ، مادهء مزبوره بدين شكل است :
« تمام افراد بشر آزاد به دنيا مىآيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند ، داراى عقل و وجدان مىباشند و بايد نسبت به يكديگر با روح برادرى رفتار كنند » [1] ما عقيده منديم كه همهء اين خوش بينىها با نظر به طبيعت مادى انسان ، رؤياهاى زيبايى است كه به عوض شعر با نثر گفته مىشود . و بايستى اين مسئله را در ما وراى ادبيات و شعر گويى رسيدگى كرد . و حاصل نظريهء ما در اين مسئله اين است كه انسان با نظر به طبيعت مادى و سود جويى كه دارد نبايستى دور خيالات اتحاد و هم زيستى واقعى و عدالت اجتماعى و . . . امثال اين كلمات فريبنده گشته عمر خود را در اين خرافات سپرى

[1] اعلاميهء جهانى حقوق بشر - مادهء اول . . البته واضح است كه نويسندگان مواد مزبور متوجه همين نكته بوده‌اند كه افراد انسانى با نظر به طبيعت مادى آنها برادرى و برابرى را درك نمىكنند ، لذا با كلمهء « بايستى » در حقيقت وظيفه‌اى را بيان مىكنند كه مىگويند انسان بايستى انسان ديگر را مانند عضو خود بداند . ولى روشن است كه اين « بايستى » از آن جهت كه مربوط به درون انسانى است نمىتواند مورد عمل واقع گردد ، و به عبارت ديگر با قطع نظر از محاسبه الهى در بارهء انسانها اين « بايستى » نه علت منطقى دارد و نه ضمانت اجراى قطعى . .

219