مىكند بر دو قسم است :
1 - حس كالبد مادى انسانى ، اين حس مىتواند حيات دنيوى را كاملا نشان بدهد . يعنى هنگامى كه مردم مىبينند يك انسان مىبيند ، مىشنود ، لذت و الم را دريافت مىكند ، مىگويند كه اين انسان زنده و داراى حيات است .
ولى حسى كه دلالت به حيات اخروى نمايد ، از اين سنخ نبوده و حقيقت ديگرى است . اين حس ما وراى طبيعى را با تربيت و تزكيهء نفس مىتوان تقويت نموده ، بهره بردارى كرد . آنان كه منكر وجود اين گونه حس مىباشند ، كوچكترين دليلى بر نفى آن ارائه نمىدهند ، در صورتى كه با تمام صراحت اعتراف به امكان حس ششم و هفتم و هشتم و غير ذلك مىكنند . از آن طرف كيست كه بتواند حس ابتكار و اختراع را كه غير از انديشهء منطقى و علمى و معمولى است با همين حواس كالبد مادى تفسير نهايى بنمايد ؟ و به طور خلاصه از مجموع ملاحظات در بارهء موجوديت انسان به اين نكته مىرسيم كه اين انسان كه داراى مغزى است كه در آن از 12 تا 15 ميليارد رابطهء الكتريكى وجود دارد ، براى شناسايىهاى ما قيافهء بسيار ناچيز خود را نشان داده است ، پس ما كه در بارهء قيافهء طبيعى انسان چيزى نمىدانيم ، چگونه مىتوانيم فكر چهره هاى درونى انسانى بوده باشيم كه فقط گاه گاهى در اشخاص محدود نمونه هاى مختصرى را نشان مىدهد ؟ حس ما وراى طبيعى ما تابع اين قوانين فيزيولوژى و پسيكولوژى معمولى نيست . عشق الهى خود احساس عميقترى در بارهء هستى به وجود مىآورد ، به طورى كه انسان مىتواند هستى را به عنوان يك مجموعه از وجود كه شعاعى از عظمت خداوندى است درك نمايد .
اگر رهبر انسانى در مقام تربيت بگويد : بايستى از هوى و هوس كاست ، و از تمايلات حيوانى دست برداشت ، و با اين تربيت و تعليمش

162