نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى جلد : 1 صفحه : 666
انسان پيدايش اين ميوه از درخت وجود است پس ، زن كارگاه صنع الهى است . پس غرض از آفرينش انسان و مطلق آفرينش آن است كه حق كه واجد كمالات ذاتى أزلي و ابدى است ، به كمال اسمائى كه متوقف بر ظهور است تجلَّى كند . پس زن مانند شجرهء طيبه اى است كه ريشهء آن محكم و شاخههاى آن در آسمان است در همه اوقات به اذن پروردگارش ميوه مىدهد « زنان شما مزرعه شمايند » « آيا ديدهايد كه دانه مىكاريد ، آيا شما مىرويانيد يا ما مىرويانيم » . اوست كه در رحمهاى زنان آن گونه كه مىخواهد شما را صورتگرى مىكند » . ما به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادرش إحسان كند ، زيرا مادرش وى را به سختى حمل كرده است و او را به رنج بر زمين گذاشته است » . كره به فتح كاف سختى است كه از خارج به زور بر انسان تحميل مىشود و از همين معناست « القيد كره » و كره به ضم كاف سختى كه از خويشتن به خود وى مىرسد و اين معناى دوم از كراهت ، در آيه مزبور مراد است . « و پروردگارت حكم فرمود كه جز وى كسى را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد ، چنانكه يكى از آن دو يا هر دو در نزد تو به سنّ پيرى رسيدند سخن ناملايم » اف « به ايشان مگو و ايشان را آزار مده و با ايشان به اكرام و احترام سخن بگو و پرهاى مهر خويش را ذليلانه براى ايشان بگستران و بگو پروردگارا همان گونه كه ايشان مرا در كودكى پروريدند بر آنها رحمت فرما . و از ابن عباس روايت شد كه گفت : رسول خدا صلَّى الله عليه و آله فرمود : من درختم و فاطمه حمل آن و على لقاح آن و حسن و حسين ميوه آنند و دوستداران اهل بيت حقيقتا برگ بهشتى آن . انسان كامل اگر مرد باشد مظهر و صورت عقل كل است و اگر زن باشد مظهر و صورت نفس كلّ است بنا بر اين ، سيد أوصياء و سرّ پيامبران و رسولان حضرت علىّ عالى اعلى صورت و مظهر عقل كلى به تمامترين وجه ممكن است و حقيقت ام الكتاب ، سيده نساء عالمين فاطمه زهراى بتول صورت و مظهر نفس كلَّى بر وجه اتمّ است . « دو دريا را به هم آميخت و بين آن دو ، برزخى است كه هر يك از آن دو در حدّ خود است و از آن دو ، لؤلؤ و مرجان بيرون مىآيد » . و در تفسير مجمع البيان از امين الإسلام طبرسى به نقل از سلمان فارسى و سعيد بن جبير و سفيان ثورى چنين آمده است : « دو درياى مزبور در آيه شريفه ، على و فاطمه اند
666
نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى جلد : 1 صفحه : 666