سجده نمودن بر وى فرمود . پس از آن جا ( يعنى حنين و ميل ميان طرفين كه مرء و مرأه باشند ) مناسبت ( بين عبد و ربش ) واقع شد كه هر يك حنين به ديگرى دارد .
و الصورة أعظم مناسبة و أجلَّها و أكملها : فإنّها زوج أي شفعت وجود الحقّ ، كما كانت المرأة شفعت بوجودها الرجل فصيرته زوجا ، فظهرت الثلاثة : حقّ و رجل و امرأة .
فحنّ الرجل الى ربّه الذي هو أصله حنين المرأة اليه . فحبب اليه ربّه النساء كما احبّ الله من هو على صورته .
فما وقع الحبّ إلَّا لمن تكوّن عنه و قد كان حبّه لمن تكوّن منه و هو الحقّ ، فلهذا قال حبّب و لم يقل أحببت من نفسه لتعلق حبّه بربّه الذي هو على صورته حتّى في محبّته لامرأته فإنّه أحبّها بحبّ الله إياه تخلَّقا الهيّا .
و صورت ( كه انسان بر صورت حق مخلوق است ) از حيث مناسبت بين عبد و ربش بزرگترين امر است ( يعنى صورت عظيمترين چيزى است كه بدان مناسبت ياد شده حاصل شده است ) و اجلّ و اكمل مناسبات است چه اينكه صورت ، وجود حق را زوج يعنى شفع قرار داد ، چنانكه مرأه به وجود خود رجل را شفع قرار داده است و آن را زوج گردانيد . پس ثلاثه اى ( كه فرديت اولى است ) ظاهر شد كه عبارت است از : حق ، رجل و امرأه .
پس رجل به رب خود كه اصل اوست ميل كرد . مثل قصد و ميل مرأه به رجل . پس رب او نساء را محبوب او گردانيد . چنانكه خداوند دوست دارد كسى را كه بر صورت اوست .
پس حب رجل واقع نشد مگر به كسى ( يعنى نساء ) كه از رجل متكوّن شده است و حب رجل به كسى است كه از او يعنى حق تعالى ( كه خالق رجل است ) متكوّن شده است .
لذا فرمود ، « حبّب » نفرمود : « أحببت » . به اين معنى كه حكايت از نفس خود نفرمود ( بلكه فرمود كه ديگرى اين محبت را در من نهاد ) تا در اين تعبير تعلق حب خودش را به رب خود كه بر صورت اوست برساند . حتى در محبتش به امرأه خود چه اينكه آن حضرت مرأه را دوست داشت به سبب حب خداوند مر آن حضرت را چه متخلق به تخلق الهى بود ( قال تعالى : * ( إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ ) * ) .
و لمّا أحبّ الرجل المرأة طلب الوصلة أي غاية الوصلة التي تكون في المحبّة ، فلم

606