واقعه * ( إِنَّا أَنْزَلْناه في لَيْلَةِ الْقَدْرِ ) * ( قدر : 1 ) كه خداوند فرقان عالم را به صورت قرآن يك باره به نحو انزال در قلب ليلة القدري كه خاتم حامل آن حقايق يك صد و چهارده سورهء كتبى است نازل مىفرمايد ، عظيم و عجيب نمىنمايند و اين امر به تنهايى از همهء آن امور مهمتر است . « تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل » فافهم .
فهل بلَّغه الله أجر أمنيته ؟ فلا شكّ و لا خلاف في أن له أجر الأمنية و إنّما الشكّ و الخلاف في أجر المطلوب : هل يساوي تمني وقوعه مع عدم وقوعه بالوجود ام لا فإنّ في الشرع ما يؤيد التساوي في مواضع كثيرة : كالآتي للصلاة في الجماعة فتفوته الجماعة فله أجر من حضر الجماعة ، و كالمتمنّي مع فقره ما هم عليه أصحاب الثروة و المال من فعل الخير فيه فله مثل أجورهم و لكن مثل أجورهم في نيّاتهم أو في عملهم فإنّهم جمعوا بين العمل و النيّة ؟ و لم ينص النبيّ عليهما و لا على واحد منهما ، و الظاهر أنّه لا تساوي بينهما .
حال سخن در اين است كه آيا خداوند تعالى جناب خالد را به أجر امنيه او رساند ؟
شك و خلافى نيست در اينكه او را أجر امنيه است و شك و خلاف تنها در أجر مطلوب است كه آيا أجر مطلوب به حسب وجود مساوى تمنّاى وقوع عمل مطلوب با عدم وقوع عمل مطلوب است يا نه ( يعنى آيا صرف تمنى حصول شيء با اينكه حاصل نشده است با همان شيء يعنى عمل مطلوب كه در خارج وجود يافت و حاصل شد در أجر مساوى هستند يا نيستند ) چه اينكه مواضع كثيرى در شرع آمده است كه مؤيد تساوى است . مثل اينكه كسى براى نماز جماعت بيايد و نماز جماعت از او فوت شود كه او را أجر كسى است كه جماعت را ادراك كرده است و مثل شخص فقيرى كه متمنى و آرزومند فعل خير اصحاب ثروت و مال است كه او را مثل أجر ثروتمندان است ، ولى مانند أجر ايشان در نيتهاشان يا در عملشان ؟ چه اين مردم موفق به عمل ، بين عمل و نيت جمع كردند و نصّى بر اين دو ( ظاهرا بر تساوى و عدم تساوى ) و يا بر يكى از اين دو از پيغمبر ( ص ) نرسيده است ظاهر اين است كه بين آن دو تساوى نباشد .
چه اينكه نسبت بين نيت و عمل نسبت جزء با كل است و حكم به تساوى بعيد است بلكه عدم آن مسلَّم است . چنانكه مبانى برهانى و موازين قرآنى و روايى بر عدم تساوى حاكمند و اقتحام در بحث موجب اطاله و تطويل است . فتدبر .
فريقين از رسول الله ( ص ) روايت كردند و اماميه خاصه از امام صادق كه : قال رسول

595