responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى    جلد : 1  صفحه : 517


جهت ترس يا از جهت طمع و اميد كه از حيوانيت خود مسخر مىشود نه از انسانيت خود پس انسانى كه مثل انسان ديگر و در مرتبهء اوست مسخر او نمىگردد . نمىبينى بين بهايم چه تحريشى است . علت اين است كه بهايم مثل همند و مثلان ضدّانند . از اين جهت خداوند فرمود : * ( وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ ) * ( اين اختلاف درجات براى اين است كه تفاوت در مراتب حاصل گردد و به حسب مراتب تسخير و تسخّر صورت پذيرد ) . پس متسخر در درجه مسخر نيست ، پس تسخير از جهت درجات شده است .
و التسخير على قسمين : تسخير مراد للمسخّر ، اسم فاعل قاهر في تسخيره لهذا الشخص المسخّر كتسخير السيد لعبده و ان كان مثله في الإنسانية ، و كتسخير السلطان لرعاياه ، و انّ كانوا أمثالا له فيسخرهم بالدرجة .
تسخير بر دو قسم است : يكى تسخيرى كه از روى قصد و اختيار است كه تسخير مراد مسخر است ( مسخر به صيغهء اسم فاعل ) كه آن مسخر در تسخير خود بر اين شخص مسخّر قاهر است ( مسخّر به صيغه اسم مفعول ) مانند تسخير سيد عبد خود را هر چند كه در انسانيت مثل اوست . يا چون تسخير سلطان رعاياى خود را هر چند كه در انسانيت مثل سلطانند . پس به سبب درجه و رتبهء امارت و سلطنت آنها را تسخير كرده است .
و القسم الآخر تسخير بالحال كتسخير الرعايا للملك القائم بأمرهم في الذبّ عنهم و حمايتهم و قتال من عاداهم و حفظه أموالهم ، و أنفسهم عليهم ، و هذا كله تسخير بالحال من الرعايا يسخّرون بذلك مليكهم ، و يسمّى على الحقيقة تسخير المرتبة . فالمرتبة حكمت عليه بذلك .
فمن الملوك من سعى لنفسه ، و منهم من عرف الأمر فعلم أنه بالمرتبة في تسخير رعاياه ، فعلم قدرهم و حقّهم ، فآجره الله على ذلك أجر العلماء بالأمر على ما هو عليه و أجر مثل هذا يكون على الله في كون الله في شئون عباده ، فالعالم كله مسخّر بالحال من لا يمكن أن يطلق عليه أنه مسخّر .
و ديگر تسخير به سبب حال است ( كه به قصد و اختيار تسخير كننده نيست ) همچون تسخير رعايا امير و ملك قائم به امر آنان را كه در حفظ و حمايتشان و قتال با دشمنانشان و حفظ اموال و انفسشان و حمايت از حريمشان او را تسخير مىكنند و همهء اين امور تسخير به حال است از جانب رعايا كه مليك خودشان را يعنى مالك خودشان را تسخير مىكنند و اين تسخير در حقيقت تسخير مرتبه است كه مرتبهء رعيت

517

نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى    جلد : 1  صفحه : 517
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست