آخر أشياء ) و چون رحمت ، غايت است و همه به سوى غايت سالكند . پس لا بدّ است به وصول به غايت پس لا بدّ است از وصول به رحمت و مفارقت غضب . پس حكم در هر عينى از اعيان كه به غايت رسيد رحمت راست لكن به حسب درجات و تفاوت طبقاتشان .
براى بعضى نعيم در عين جحيم است و براى بعضى در جنت است و براى بعضى ديگر در اعراف كه بين جحيم و جنت است .
< شعر > فمن كان ذا فهم يشاهد ما قلنا و إن لم يكن فهم فيأخذه عنّا < / شعر > پس هر كه صاحب فهم است آن چه را ما گفتيم مشاهده مىكند و اگر نيست از ما به تقليد ايمانى قبول كند و بگيرد .
< شعر > فما ثم إلَّا ما ذكرناه فاعتمد عليه و كن بالحال فيه كما كنّا < / شعر > و در واقع و نفس الامر جز اينكه ما گفتيم نيست و در اين وجود دنياوى چنان باش كه ما بوديم .
< شعر > فمنه إلينا ما تلونا عليكم و منّا إليكم ما وهبناكم منّا < / شعر > پس از حق تعالى بر ما نازل شد آن چه كه براى شما تلاوت كرديم و از ما به شما نازل شد آن چه از علوم و معارف به شما هبه كرديم .
و أما تليين الحديد فقلوب قاسية يلينها الزجر و الوعيد تليين النار الحديد و إنّما الصعب قلوب أشد قساوة من الحجارة ، فإن الحجارة تكسرها و تكلسها النار و لا تلينها .
اما اينكه داوود تليين حديد مىكرد ( آهن را نرم مىكرد ) اشاره است به اينكه به مواعظ و حكم و به تصرفات روحانيه دلهاى قاسى جافى را نرم مىكرد چنانكه آتش آهن را نرم مىكند . ( تليين حديد ، امر سهل است ) دشوار ، تليين دلهايى است كه از سنگ سختترند ، زيرا سنگ را آتش مىشكند و مكلَّس مىكند ( پودر و آهك مىكند ) و نرمش نمىگرداند .
مقصود شيخ اين است كه دلهاى قاسى را نرم كردن مشكلتر از نرم نمودن آهن است .
زيرا خداوند در قرآن فرموده بعضى از دلها قساوتشان از سنگ بيشتر است . چرا خداوند نفرمود قساوت و سختى آنها از آهن سختتر است ، علتش اين است كه آهن به آتش نرم مىشود اما سنگ به آتش مىشكند و پراكنده مىشود و آهك و نوره مىگردد . پس

418