دلى كه سختتر از سنگ است امرش شديدتر است و نصيحت در او كارگر نيست . [1] و ما ألان له الحديد إلَّا لعمل الدروع الواقية تنبيها من الله : أن لا يتّقى الشيء الَّا بنفسه ، لأن الدرع يتّقى بها السّنان و السيف و السكَّين و النّصل فاتّقيت الحديد بالحديد .
فجاء الشرع المحمدي ب « أعوذ بك منك » ، فافهم ، فهذا روح تليين الحديد فهو المنتقم الرحيم و الله الموفق .
و حق تعالى آهن را براى او نرم نگردانيد مگر براى ساختن زرهى كه حافظ از دشمن است . اين براى تنبيهى است از جانب خداوند به انسان كه شيء ، محفوظ و نگاه داشته نمىگردد مگر به خودش ، زيرا انسان به وسيلهء زره خود را از نيزه و شمشير و كارد و پيكان ( كه همه از آهنند ) در امان مىدارد . پس حديد به سبب حديد اتقاء شد و در شرع محمدى ( ص ) آمده است « أعوذ بك منك » فافهم .
اين نكته كه گفتيم روح تليين حديد است پس خداوند منتقم و رحيم است و الله الموفق .
غرض اينكه ظاهر امر تليين حديد اين است كه به وسيلهء حديد از آسيب آلات حديدى ديگر اتقا مىشود . اين كالبد و پيكر امر است و سرّ و باطن و تأويلش كه روح آن است اينكه ما از خداوند به خداوند پناه مىبريم . يعنى از اسم منتقم كه عين مسمى است ( ذات حق ) به اسم رحيم كه آن هم عين مسمى است و سابق بر منتقم و رهايى بخش و حافظ عبد از دست منتقم - كه غضب است - پناه مىبريم . خداوند توفيق رسيدن به اسرار و حقايق اين مطالب را مرحمت كناد .

[1] چنانكه در فص عيسوى فرمود : احياى نفوس مهمتر است از احياى جمادات كه عيسى مىفرمود . . .

419