إسم الكتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 689)

اعطا كرده است و ما تطرفا [1] تصرف را ترك كرديم . اين بيان ادلال است ( و نسبت به حضرت الهيه نوعى سوء أدب است ) و اما ما تصرف را تطرفا ترك نكرديم . همانا تصرف را از جهت كمال معرفت ترك كرديم ( معرفت ما اجازهء تصرف كردن را نمىدهد ) چه اينكه معرفت تصرف را اقتضا نمىكند . پس اگر عارف به همت خود در عالم تصرف كند ، از امر الهى است و إجبار است نه از روى اختيار و شك نيست كه مقام رسالت تصرف را طلب مىكند به جهت قبول نمودن رسالتى كه آورده است . پس معجزاتى از او ظاهر مىشود كه نزد امت و قوم او موجب تصديق او گردد تا دين خدا را اظهار كند . اما ولى اين چنين نيست ( اين مأموريت را ندارد . زيرا در سفر چهارم - من الحق الى الخلق - نيست كه مأمور به رسالت باشد مگر گاهى كه اذنى پيش آيد ) .
و مع هذا فلا يطلبه الرسول في الظاهر لأن للرسول الشفقة على قومه ، فلا يريد أن يبالغ في ظهور الحجة عليهم ، فإنّ في ذلك هلاكهم فيبقي عليهم .
با وجود اين رسول در ظاهر طلب تصرف نمىكند . زيرا رسول بر قوم خود شفقت دارد ( و مىداند مردم به صفات گوناگونند ) . پس نمىخواهد در اظهار حجت بر آنان مبالغه كند . زيرا در اين مبالغه هلاك قومش مىباشد . پس آنها را بر صورت خودشان ابقا مىكند ( از جهت تعطف و رحمت بر آنان ) .
و قد علم الرسول أيضا أن الأمر المعجز إذ ظهر للجماعة ، فمنهم من يؤمن عند ذلك و منهم من يعرفه و يجحده و لا يظهر التصديق به ظلما و علوّا و حسدا ، و منهم من يلحق ذلك بالسّحر و الإيهام . فلمّا رأت الرسل ذلك و أنّه لا يؤمن إلَّا من أنار الله قلبه بنور الإيمان و متى لم ينظر الشخص بذلك النور المسمّى إيمانا فلا ينفع في حقّه الأمر المعجز .
فقصرت الهمم عن طلب الأمور المعجزة لما لم يعم اثرها في الناظرين و لا في قلوبهم .
و نيز رسول مىداند كه چون امر معجز ( معجزه ) براى جماعت ، ظاهر شود . بعضى از آنها ايمان مىآورند و بعضىها عارف به آن مىشوند و انكارش مىكنند و اظهار تصديق نمىنمايند ، از جهت ظلم و علو و حسد و بعضى از آنها معجزه را به سحر و شعبده ، ملحق مىنمايند و چون رسولان ديدند كه ايمان نمىآورد مگر كسى كه خداوند قلب او را به نور ايمان اناره فرمود و هر گاه شخص به اين نور مسمى به ايمان نظر نكند امر معجز در

[1] تطرفا يعنى خودم را كنار كشيدم از روى بىاعتنايى .

324