و هذه مسألة أخبرت أنّه ما سطرها أحد في كتاب لا أنا و لا غيري الَّا في هذا الكتاب .
فهي يتيمة الوقت و فريدته . فايّاك أن تغفل عنها فإنّ تلك الحضرة التي يبقي لك الحضور فيها مع الصورة ، مثلها مثل الكتاب الذي قال الله فيه * ( ما فَرَّطْنا في الْكِتابِ من شَيْءٍ ) * فهو الجامع للواقع و غير الواقع .
و لا يعرف ما قلناه إلَّا من كان قرآنا في نفسه فإنّ المتّقي لله يجعل له فرقانا و هو مثل ما ذكرناه في هذه المسألة فيما يتميّز به العبد من الربّ و هذا الفرقان أرفع فرقان .
و ليكن هميشه همت عارف آن مخلوقش را حافظ است « و لا يؤوده حفظه » يعنى نگهدارى آفريده اش بر همت گران نيست . پس چون بر عارف غفلت از حفظ آفريده عارض شود آن آفريده معدوم گردد . ( زيرا معلول به انعدام علت منعدم مىشود و علت ، حضور عارف بود ) . مگر عارفى باشد كه ضابط همهء حضرات خمس باشد ( كه چنين عارف بر اثر سعهء قلبش ، چون حافظ همهء حضرات است و آن خلق ، در حضرتى از حضرات است ) و عارف ناچار شاهد يك حضرت خواهد بود . از آن صورت غافل نمىگردد بلكه شاهد اوست .
پس چون عارف را چنين احاطه به حضرات است آن خلق به صورت خاصه خود در هر حضرتى ظاهر مىشود و صورتها بعضى مر بعضى ديگر را حافظ است ( به سبب سرايت جمعيت همتش از هر يك از صورتها به ديگر صورتها ) ، پس چون عارف از حضرت يا حضراتى غافل شود و حال اينكه او شاهد حضرتى است و حافظ صورت مخلوقش در آن حضرت است ، جميع صورتها در حضرات به سبب حفظ همان يك صورت كه عارف از آن غافل نبود محفوظند . ( چه عوالم با هم مرتبطند ) زيرا غفلت همهء حضرات را هيچ گاه فرا نمىگيرد نه در عموم خلايق و نه در خصوص خلايق .
پس ممكن نيست غفلت عموميت داشته باشد به طورى كه انسان مشتغل به حضرتى از حضرات حق نباشد پس چون گاهى به حضرتى مشتغل است و همت كامل به همهء حضرات سارى است پس به شهود عارف حضرتى را حافظ آن صورت در آن حضرت مشهوده نيز هست .
و قد أوضحت . . .
در اينجا سرّى را آشكار كردم كه اهل الله بر اظهار مثل آن رشك مىورزند براى آن

191