به تشبيه .
اينكه گفت تنزيه راجع به تطهير محل توست نه به ذات او همان است كه عارف رومى گويد :
< شعر > من نگردم پاك از تنزيهشان ( تسبيحشان ) پاك هم ايشان شوند و جانفشان چند از اين ألفاظ و اضمار و مجاز سوز خواهم سوز با آن سوز ساز آتشى از عشق در جان برفروز سر به سر فكر و عبارت را بسوز عاشقان را هر زمان سوزيدنى است بر ده ويران خراج و عشر نيست ملت عشق از همه دينها جداست عاشقان را مذهب و ملت خداست [1] < / شعر > و المنزّه إما جاهل و إمّا صاحب سوء أدب ، و لكن إذا أطلقاه و قالا به ، فالقائل بالشرائع المؤمن إذا نزّه و وقف عند التنزيه و لم ير غير ذلك فقد أساء الأدب و أكذب الحقّ و الرسل صلوات الله عليهم و هو لا يشعر و يتخيّل أنّه في الحاصل و هو في الفائت و هو كمن آمن ببعض و كفر ببعض .
و منزه يا جاهل است يا صاحب سوء أدب ، لكن جاهل و صاحب سوء أدب وقتى تنزيه را بر حق اطلاق كردند و گفتند ( يا مؤمن به شرايع و كتب الهيه‌اند يا غير مؤمن ) پس قائل به شرايع و كتب الهيه ، يعنى مؤمن به آنها ( بما جاء به النبي ) وقتى تنزيه كرد و در تنزيه ايستاد و غير آنها را نديد ، همانا اسائهء أدب كرده حق را منكر شد و تكذيب حق و رسل صلوات الله عليهم كرد . در حالى كه خود به اين اسائه و تكذيب شاعر نيست و خيال مىكند علم و معرفتى حاصل كرده در حالى كه از او فوت شده و از دست داده است و مانند كسى است كه به بعضى از كتاب ايمان آورد و به بعضى كافر شد .
باز قيصرى در شرح گفتار شيخ گويد :

[1] مثنوى معنوى .

112